Kiến thức cơ bản khóa TỔNG ÔN – Bài giảng và đề thi trực tuyến xem tại: www.moon.vn
A. NHÂN ĐÔI ADN
1. Nơi xẩy ra
– Xảy ra trong nhân tế bào, ti thể, lục lạp hay ở tế bào chất (plasmit của vi trùng).
2. Thời gian xẩy ra
Xảy ra ở pha S của kì trung gian. Khi đó những nhiễm sắc thể ở trạng thái duỗi xoắn cực
đại
3. Các thành phần tham gia
– ADN khuân mẫu; 4 loại nucleotit;
– Các enzim tham gia: ADN-Polimeraza, ARN-Polimeraza.
4. Nhân đôi ADN ở sinh vật nhân sơ.
Diễn ra ngay trước lúc tế bào xộc vào quá trình phân loại tế bào
a. Bước 1: Tháo xoắn phân tử ADN
Nhờ những Enzim tháo xoắn 2 mạch đơn của ADN tách dần. (Chạc chữ Y)
b. Bước 2: Tổng hợp những mạch ADN mới.
– Emzim ADN-polimeraza sử dụng một mạch làm khuân mẫu (nguyên tắc khuôn mẫu)
tổng hợp nên mạch mới theo nguyên tắc bổ trợ update.
– Trên mạch khuôn 3-5 mạch bổ trợ update tổng hợp liên tục, trên mạch khuôn 5-3 mạch
bổ trợ update tổng hợp ngắt quãng (đoạn Okazaki), sau nói lại nhờ Enzim nối.
c. Bước 3: Hai phân tử ADN con được tạo thành
– Giống nhau, giống ADN mẹ.
– Mỗi ADN con đều phải có một mạch mới được tổng hợp từ nguyên vật tư của môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên,
mạch còn sót lại là của ADN mẹ (nguyên tắc bán bảo tồn).
KL: Quá trình nhân đôi ADN dựa vào 2 nguyên tắc là nguyên tắc bổ trợ update và
nguyên tắc bán bảo tồn đảm bảo từ là một trong những ADN ban sơ sau 1 lần nhân đôi tạo ra 2 ADN
con giống hệt nhau và giống hệt ADN mẹ.
3
?
?
?
?
3
?
?
?
3
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
5. Nhân đôi ở sinh vật nhân thực
– Cơ chế nhân đôi, cơ bản tựa như nhân đôi ở sinh vật nhân sơ.
– Tuy nhiên: Nhân đôi ADN ở sinh vật nhân thực có một số trong những điểm khác là
+ Trong mỗi phân tử ADN có nhiều cty chức năng tái bản.
+ Có nhiều enzim tham gia hơn.
– Diễn ra vào kì trung gian tại pha S khi tế bào sẵn sàng xộc vào quy trình phân loại.
Luyện thi ĐH môn Sinh học – Thầy THỊNH NAM Facebook: Thịnh Văn Nam
Trang 1
Kiến thức cơ bản khóa TỔNG ÔN – Bài giảng và đề thi trực tuyến xem tại: www.moon.vn
* CÔNG THỨC CƠ BẢN LIÊN QUAN ĐẾN NHÂN ĐÔI ADN
Gọi A, T, G, X: là những loại nuclêôtit trong ADN ban sơ.
N: Tổng số nuclêôtit trong ADN ban sơ.
Amt, Tmt, Gmt, Xmt: Các loại nuclêôtit tự do môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên cần phục vụ nhu yếu cho quy trình
nhân đôi.
Nmt: Tổng số nuclêôtit tự do môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên cần phục vụ nhu yếu cho quy trình nhân đôi.
Nếu 1 phân tử ADN tiến hành tái bản 1 lần:
+ Số phân tử ADN con được tạo ra là:
21
+ Số mạch polinuclêôtit có trong những phân tử ADN con là:
21 . 2
+ Số mạch polinuclêôtit được cấu trúc từ nguyên vật tư trọn vẹn mới là:
21 . 2 – 2
+ Số phân tử ADN có nguyên vật tư trọn vẹn mới là:
21 2
+ Các loại nuclêôtit tự do môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên cần phục vụ nhu yếu cho quy trình nhân đôi:
Amt = Tmt = A = T; Gmt = Xmt = G = X
+ Tổng số nuclêôtit tự do môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên cần phục vụ nhu yếu cho quy trình nhân đôi:
Nmt = N
+ Tổng số nuclêôtit tự do môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên cần phục vụ nhu yếu để tạo ra những ADN có nguyên
liệu trọn vẹn mới là:
(21 2) . N
Nếu 1 phân tử ADN tiến hành tái bản k lần:
+ Số phân tử ADN con được tạo ra là:
2k.
+ Số mạch polinuclêôtit có trong những phân tử ADN con là:
2k . 2.
+ Số mạch polinuclêôtit được cấu trúc từ nguyên vật tư trọn vẹn mới là:
2k .2 2.
+ Số phân tử ADN có nguyên vật tư trọn vẹn mới là:
2k 2.
+ Các loại nuclêôtit tự do môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên cần phục vụ nhu yếu cho quy trình nhân đôi:
Amt = Tmt = (2k 1) . A = (2k 1) . T;
Gmt = Xmt = (2k 1) . X = (2k 1) . G
+ Tổng số nuclêôtit tự do môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên cần phục vụ nhu yếu cho quy trình nhân đôi:
Nmt = (2k 1) . N
+ Tổng số nuclêôtit tự do môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên cần phục vụ nhu yếu để tạo ra những ADN có nguyên
liệu trọn vẹn mới là:
(2k 2) . N.
Luyện thi ĐH môn Sinh học – Thầy THỊNH NAM Facebook: Thịnh Văn Nam
Trang 2
Kiến thức cơ bản khóa TỔNG ÔN – Bài giảng và đề thi trực tuyến xem tại: www.moon.vn
B. PHIÊN MÃ
I. KHÁI NIỆM PHIÊN MÃ
– Là quy trình truyền thông tin di truyền từ phân tử ADN mạch kép sang ARN mạch
đơn.
– Ở toàn bộ những virut có ADN mạch kép, vi trùng và những sinh vật nhân thực đều phải có quá
trình phiên mã.
– Ở sinh vật nhân thực quy trình phiên mã trình làng trong nhân tế bào, ở kì trung gian giữa
hai lần phân bào, khi đó NST dãn xoắn.
II. CƠ CHẾ PHIÊN MÃ
Quá trình phiên mã có những quá trình chính sau:
1. Mở đầu
Enzim ARN-polimeraza bám vào vùng khởi đầu làm gen tháo xoắn để lộ mạch
mã gốc có chiều 3-5 và khởi đầu tổng hợp mARN tại vị trí đặc hiệu (điểm khởi đầu)
2. Kéo dài
ARN-polimeraza trượt dọc theo mạch gốc của gen theo chiều 3-5 tổng hợp
mạch mARN theo chiều từ 5 => 3 và theo nguyên tắc bổ trợ update (A-U, G-X).
3. Kết thúc
Enzim dịch chuyển đến khi gặp mã kết thúc thì dừng phiên mã, phân tử mARN
được giải phóng.
– Ở sinh vật nhân sơ: mARN sau phiên mã được trực tiếp dung làm khuân để tổng
hợp protein.
– Ở sinh vật nhân thực: mARN sau phiên mã phải cắt bỏ những intron, nối những exon
lại với nhau mới tạo thành mARN trưởng thành, tiếp sau đó mARN trưởng thành trải qua
màng nhân, ra tế bào chất làm khuôn tổng hợp protein.
Kết luận: Trong hai mạch của gen chỉ có mạch khuôn (mạch mã gốc) được phiên
mã thành mARN theo nguyên tắc bổ trợ update rồi từ nhân ra tế bào chất để tham gia vào quá
trình dịch mã.
Quá trình dịch mã được tiến hành từ điểm khởi đầu và chấm hết ở điểm kết thúc
của gen.
* Sơ đồ quy trình phiên mã:
3
?
?
?
3
?
?
?
?
?
?
?
?
Luyện thi ĐH môn Sinh học – Thầy THỊNH NAM Facebook: Thịnh Văn Nam
Trang 3
Kiến thức cơ bản khóa TỔNG ÔN – Bài giảng và đề thi trực tuyến xem tại: www.moon.vn
II. CÁC CÔNG THỨC CƠ BẢN LIÊN QUAN ĐẾN QUÁ TRÌNH PHIÊN MÃ
– Nếu gọi mạch gốc của gen là mạch 1 ta có mối tương quan về số lượng những đơn phân
giữa gen và ARN:
Um = A1 = T2 ;
Am = T1 = A2 ;
Xm = G1 = X2 ;
Gm = X1 = G2
– Nếu xét mối tương quan những nuclêôtit của 2 mạch đơn ta có:
T = A = T1 + T2 = A1 + A2 = T1 + A1 = T2 + A2 = Um + Am
G = X = G1 + G2 = X1 + X2 = X1 + G1 = X2 + G2 = Xm + Gm
Suy ra:
% A1 % A2 %Um % Am
2
2
;
%G1 %G 2 %Gm % Xm
%G % X
2
2
% A %T
– Chiều dài của ARN bằng chiều dài của gen làm khuân mẫu tổng hợp ban sơ :
LG = LARN N ARN
NG
2
– Biết số lượng ribônuclêôtit (RARN ) của phân tử mARN:
LG = LARN = NARN x 3,4Å
– Biết khối lượng của phân tử mARN (MARN ): LG L A RN
M ARN
3,4 A0
300
Câu 1:
Hai gen A và B đều phải có chiều dài và tỷ trọng từng loại nucleotit giống nhau, khi nhân đôi
môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên nội bào đã phục vụ nhu yếu cho toàn bộ hai gen 2400 nucleotit tự do loại T trong tổng số
14400 nucleotit. Biết số nucleotit của mỗi gen có từ [2000 2500 ]. Xác định:
a. Chiều dài của mỗi gen.
b. Tỷ lệ % và số lượng từng loại nucleotit của mỗi gen.
Câu 2:
Phân tử mARN trưởng thành được tạo ra chứa 20%U, 10%A, 40%X và 450G. Các đoạn
intron bị cắt bỏ có tổng chiều dài là 30,6µm, trong số đó có tỉ lệ G = 2U = 3X = 4A.
a. Tính số nuclêôtit trên gen tổng hợp mARN trên.
b. Tính số lượng từng loại nuclêôtit trong phân tử mARN sơ khai tương ứng.
c. Tính tỷ trọng mỗi loại nuclêôtit trên mạch mã gốc của gen.
Luyện thi ĐH môn Sinh học – Thầy THỊNH NAM Facebook: Thịnh Văn Nam
Trang 4
