Phép tu từ trong bài thơ Bạn đến chơi nhà Mới Nhất

Thủ Thuật về Phép tu từ trong bài thơ Bạn đến chơi nhà 2022


Quý quý khách đang tìm kiếm từ khóa Phép tu từ trong bài thơ Bạn đến chơi nhà 2022-04-21 20:14:03 san sẻ Thủ Thuật Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách 2022.







Hướng dẫn Soạn Bài 8 sách giáo khoa Ngữ văn 7 tập một. Nội dung bài Soạn bài Bạn đến chơi nhà sgk Ngữ văn 7 tập 1 gồm có khá đầy đủ bài soạn, tóm tắt, miêu tả, tự sự, cảm thụ, phân tích, thuyết minh… khá đầy đủ những bài văn mẫu lớp 7 hay nhất, giúp những em học tốt môn Ngữ văn lớp 7.




  • 1. Tác giả

  • 2. Tác phẩm

  • 3. Nội dung

  • 4. Nghệ thuật

  • Đọc – Hiểu văn bản

  • 1. Trả lời vướng mắc 1 trang 105 sgk Ngữ văn 7 tập 1

  • 2. Trả lời vướng mắc 2 trang 105 sgk Ngữ văn 7 tập 1

  • Luyện tập

  • 1. Trả lời vướng mắc 1 trang 106 sgk Ngữ văn 7 tập 1

  • 2. Câu 2 trang 106 sgk Ngữ văn 7 tập 1

  • Các bài văn hay

  • 1. Phân tích bài thơ Bạn đến chơi nhà đất của Nguyễn Khuyến

  • 2. Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà đất của Nguyễn Khuyến

  • 3. Nêu cảm nhận về bài Bạn đến chơi nhà đất của Nguyễn Khuyến

  • 4. Tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ Bạn đến chơi nhà

  • Video tương quan


Văn bản


Soạn bài Bạn đến chơi nhà sgk Ngữ văn 7 tập 1Soạn bài Bạn đến chơi nhà sgk Ngữ văn 7 tập 1


1. Tác giả


Nguyễn Khuyến (1835 – 1909), người thôn Vị Hạ (làng Và), xã Yên Đổ, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam. Vì thi đã đầu cả ba kì thi Hương, thi Hội, thi Đình nên mang tên thường gọi Tam Nguyên Yên Đổ. Nguyễn Khuyến làm quan chừng 10 năm, rồi cáo quan về ở ẩn.Nguyễn Khuyến là một nhà thơ lớn của dân tộc bản địa. Thơ của ông gồm cả chữ Nôm và chữ Hán, hầu hết được sáng tác vào quá trình khi ông đã từ bỏ chốn quan trường.


2. Tác phẩm


– Hoàn cảnh sáng tác: Nguyễn Khuyến cáo quan về quê sống với ruộng vườn dân dã, đến một hôm có người bạn tri kỉ đến chơi nhà nhưng không tồn tại gì thiết đãi bạn nhà thơ làm bài thơ này tự cười chính bản thân mình mình.


– Thể thơ: Thất ngôn bát cú đường luật.


3. Nội dung


Cảm xúc chân thành tự nhiên về tình bạn gắn bó thủy chung son sắc.


4. Nghệ thuật


Phép đối, nói quá, liệt kê, ngôn từ giản dị.


Dưới đấy là bài Hướng dẫn Soạn bài Bạn đến chơi nhà sgk Ngữ văn 7 tập 1. Các bạn cùng tìm hiểu thêm nhé!


Đọc – Hiểu văn bản


Giaibaisgk.com trình làng với những bạn khá đầy đủ phương pháp, lời hướng dẫn, câu vấn đáp những vướng mắc có trong phần Đọc – Hiểu văn bản của Bài 8 trong sách giáo khoa Ngữ văn 7 tập một cho những bạn tìm hiểu thêm. Nội dung rõ ràng câu vấn đáp từng vướng mắc những bạn xem tại đây:


1. Trả lời vướng mắc 1 trang 105 sgk Ngữ văn 7 tập 1


Bài Bạn đến chơi nhà thuộc thể thơ gì? Vì sao?


Trả lời:


Bài thơ Bạn đến chơi nhà được làm bằng thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật, có điểm lưu ý:


– Số câu : 8 câu (bát cú)


– Số chữ : 7 chữ trong những dòng thơ (thất ngôn)


– Hiệp vần : chữ cuối của những dòng 1- 2- 4- 6- 8 : nhà – xa – gà – hoa – ta (vần a).


– Phép đối : câu 3 so với câu 4, câu 5 so với câu 6.


2. Trả lời vướng mắc 2 trang 105 sgk Ngữ văn 7 tập 1


Bài thơ được lập ý bằng phương pháp dựng lên trường hợp trọn vẹn không tồn tại gì tiếp bạn để rồi kết lại một câu: “Bác đến chơi đây, ta với ta!” nhưng thể hiện được tình bạn đậm đà, thắm thiết.


Em có tán thành ý kiến trên không? Nếu không, cho biết thêm thêm lí do. Nếu có thì nên làm rõ bằng phương pháp vấn đáp những vướng mắc sau:


a) Theo nội dung của câu thứ nhất, đúng ra Nguyễn Khuyến phải tiếp đãi thế nào khi toàn bộ chúng ta đến chơi nhà?


b) Nhưng qua sáu câu thơ tiếp theo thì tình hình của Nguyễn Khuyến lại là thế nào? Tác giả có dụng ý gì khi cố tạo ra một trường hợp đặc biệt quan trọng như vậy?


c) Câu thơ thứ tám và riêng cụm từ “ta với ta” nói lên điều gì? Câu thơ này còn có vai trò xác lập điều gì về tình bạn của nhà thơ.


d) Nhận xét chung về tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ Bạn đến chơi nhà.


Trả lời:


Bài thơ lập ý bằng phương pháp dựng lên trường hợp không tồn tại gì để tiếp bạn, nhưng vẫn thể hiện được tình bạn đậm đà thắm thiết.


a) Theo nội dung câu thứ nhất, đúng ra Nguyễn Khuyến phải tiếp đãi bạn thật chu đáo và tử tế vì bạn hữu đã lâu lắm không gặp “Đã lâu nay nay, Bác tới nhà”.


b) Tuy nhiên ở 6 câu thơ tiếp thì tác giả lại kể về tình hình đặc biệt quan trọng để tạo ra sự đùa vui: Tác giả đã cho toàn bộ chúng ta biết là có sẵn toàn bộ mọi thứ nhưng hóa ra lại không tồn tại thứ gì.


Tác giả khi tạo ra trường hợp như vậy là có dụng ý: tác giả nói lên sự mong ước muốn tiếp đãi bạn cả về vật chất lẫn tinh thần nhưng giờ đây vật chất thì không tồn tại nên sự chân tình trọn vẹn có thể bù đắp những thiếu vắng về vật chất.


c) Câu thơ thứ 8 và cụm từ “ta với ta” nói lên tình cảm tri âm không cần thiết phải vật chất khá đầy đủ mà cái quan trọng là tình cảm chân thực giữa bạn hữu với nhau. Những người tri âm, tri kỉ chỉ việc gặp nhau là thấy vui sướng lắm rồi, không nhất thiết là cứ phải vật chất, mâm cao cỗ đầy thì mới có thể có tình cảm.


d) Nhận xét chung về tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ “Bạn đến chơi nhà”:


Qua cách ứng xử của Nguyễn Khuyến so với bạn, đã cho toàn bộ chúng ta biết Nguyễn Khuyến rất đối tốt với bạn và muốn tiếp đãi bạn một cách chu đáo. Ngoài ra, ta cũng thấy được tình bạn tốt đẹp, trong sáng của của những người dân bạn tri kỷ với nhau. Tác giả tiếp bạn bằng những gì chân tình, thâm thúy và tôn trọng nhất.


Luyện tập


1. Trả lời vướng mắc 1 trang 106 sgk Ngữ văn 7 tập 1


a*) Ngôn ngữ ở bài Bạn đến chơi nhà có gì khác với ngôn từ ở đoạn thơ Sau phút chia li đã học?


b) So sánh cụm từ “ta với ta” trong bài Bạn đến chơi nhà đất của Nguyễn Khuyến với cụm từ “ta với ta” trong bài Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan.


Trả lời:


a*) Ngôn ngữ ở bài ‘Bạn đến chơi nhà’ có khác gì với ngôn từ ở đoạn thơ ‘Sau phút chia li’ đã học?


Khác nhau:


– Sau phút chia li:


+ Ngôn ngữ điêu luyện, bóng bẩy, tinh xảo.


+ Các địa điểm được sử dụng theo bút pháp ước lệ tượng trưng của thơ văn trung đại, ở trong chốn xa lạ chứ không phải ở Việt Nam.


– Bạn đến chơi nhà:


+ Ngôn ngữ giản dị, thuần Việt.


+ Mang đậm đời sống thân quê, lời thơ Đường luật mà như lời nói thường.


+ Sự vật đưa vào thơ thân thiện, quen thuộc.


Giống nhau: Cả hai đều ngắn gọn hàm súc, có mức giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ cao.


b) Giống nhau: đều trực tiếp thể hiện cảm xúc, tâm trạng của chủ thể trữ tình.


Khác nhau:


– Trong bài “Qua Đèo Ngang”: Hai từ ta nhưng chỉ một người , một tâm trạng. Đó là bà Huyện Thanh Quan với cái bóng của bà, với nỗi đơn độc thăm thẳm không biết san sẻ cùng ai.


– Trong bài “Bạn đến chơi nhà”: hai từ ta chỉ hai người (Nguyễn Khuyến và ông bạn già Dương Khuê) chung một tâm trạng mừng vui vì lâu rồi mới hội ngộ nhau, vì cả hai vẫn còn đấy khỏe, còn nhớ đến nhau, chung niềm tâm sự của những nhà Nho về ở ẩn trước cảnh giang sơn sắp mất về tay người khác nhưng không làm gì được. Cho nên vui đấy mà vẫn buồn, vẫn đơn độc.


2. Câu 2 trang 106 sgk Ngữ văn 7 tập 1


Học thuộc lòng bài thơ Bạn đến chơi nhà.


Các bài văn hay


1. Phân tích bài thơ Bạn đến chơi nhà đất của Nguyễn Khuyến


Nguyễn Khuyến hay còn được gọi là Tam Nguyên Yên Đổ là một trong những nhà thơ Nôm nổi tiếng nhất của Việt Nam. Thơ ông là yếu tố phối hợp giữa vẻ đẹp thanh nhã, trau chuốt với vẻ đẹp tự nhiên, hàm súc mà chân thành. Bạn đến chơi nhà là một bài thơ như vậy. Bài thơ đã đã cho toàn bộ chúng ta biết tình bạn thắm thiết sâu nặng, và đó cũng là một trong những chủ đề sáng tác nổi trội của ông.


Nội dung bao trùm bài thơ là tình bạn chân thành, thắm thiết, nó được thể hiện qua tình hình tiếp đãi rất là bất thần, thú vị. Mở đầu bài thơ đã cho toàn bộ chúng ta biết quan hệ thân thiện, gắn bó giữa hai người: “Đã lâu nay nay bác tới nhà”. Tiếng gọi “bác” thật thân thiện, dân dã mà vẫn thể hiện được sự kính trọng.


“Đã lâu nay nay” phương pháp tính thời hạn PDF EPUB PRC AZW miễn phí đọc trên điện thoại cảm ứng – máy tính, ứng dụng đọc file epub, prc reader, azw reader của tác giả cũng phần nào đã cho toàn bộ chúng ta biết Nguyễn Khuyến thường xuyên nghĩ đến bạn, mong gặp bạn nên mới nhớ được khoảng chừng thời hạn gặp gỡ từ lần trước đến lần này là bao lâu. Sau câu thơ mở đầu, hàng loạt trường hợp éo le đã trình làng.


Trước hết trẻ con không ở trong nhà, nên không tồn tại ai đi chợ, vậy có lẽ rằng nơi quê nhà PDF EPUB PRC AZW miễn phí đọc trên điện thoại cảm ứng – máy tính, ứng dụng đọc file epub, prc reader, azw reader của tác giả sẽ đã có được những món ăn giản dị để tiếp đãi người bạn tri kỷ thiết của tớ chăng? Nhưng trái lại, những món ăn sơn hào hải vị đang không tồn tại nay những thứ có sẵn ở trong nhà cũng không thể vốn để làm làm mâm cơm mời quý khách: ao sâu, nước lớn nên “khôn chài cá”, vườn rộng rào thưa khó đuổi được gà. Đến rau quả cũng không: bầu vừa rụng rốn, cà mới nụ, cải chưa lên cây, … Nhà có cả mà hóa ra lại thành không tồn tại thứ gì.


Sự thiếu thốn còn được đưa lên một Lever cao hơn nữa thế nữa: “Đầu trò tiếp quý khách trầu không tồn tại”. Trong văn hóa truyền thống người Việt, miếng trầu là đầu mẩu chuyện, trong nhà ai cũng luôn có thể có miêng trầu thơm, quả cau khô để tiếp mời quý khách đến nhà. Nhưng nhà Nguyễn Khuyến đến điều cơ bản ấy cũng không tồn tại.


Nhưng có phải thật là như vậy không, một con người chu đáo, thận trọng như Nguyễn Khuyến có lẽ rằng sẽ không còn để trường hợp ấy xẩy ra. Tác giả đưa ra trường hợp éo le: trẻ đi vắng, chợ xa, nhà thiếu thốn,… để thử thách tấm lòng trong tình bạn, thử thách này là thử thách giành cho hai người, liệu đây có phải một tình bạn đẹp, tình bạn thực sự hay là không? Câu vấn đáp đã được tác giả thể hiện trong câu thơ cuối:


Bác đến chơi đây ta với ta


Không phải là cái “ta với ta” đơn độc, lạc lõng như Bà Huyện Thanh Quan mà là “ta với ta” của tình bạn đẹp tươi, sâu đậm. Giữa chủ và quý khách đang không hề khoảng chừng cách, hai người hòa làm một. Mặc dù vật chất thiếu thốn, nhưng cái còn đọng lại, cái quan trọng nhất đó là tình cảm, tình bạn thắm thiết.


Có lẽ trong cuộc tiếp đãi đó không tồn tại cơm canh, không tồn tại miếng trầu thơm nhưng nó vẫn trình làng rất là vui vẻ, thân thiện, thân thiện. Đây mới thực sự là tình bạn chân chính.


Bài thơ đã vận dụng tài tình cách lập ý, tạo trường hợp bất thần, mê hoặc, đưa ra hàng loạt những thiếu thốn, để từ cái không đó nói về cái có: tình bạn chân thành, thắm thiết. Lời thơ bình dị, dân dã nhưng cũng rất là điêu luyện. Dùng nhiều khẩu ngữ, đậm màu lời ăn tiếng nói hằng ngày: thời, khôn, chửa,… điêu luyện trong cách dùng từ “ta với ta” tuy hai mà một, gồm có cả chủ và quý khách. Hình ảnh mộc mạc, dân dã, quen thuộc của làng quê Việt Nam: ao cá, vườn rau, …


Bài thơ đã đạt đến việc hòa giải và hợp lý về nội dung, điêu luyện về nghệ thuật và thẩm mỹ. Tác phẩm xác lập tình bạn là một tình cảm thiêng liêng, cao quý toàn bộ chúng ta phải ghi nhận nâng niu, trân trọng. Cái cốt yếu nhất trong tình bạn không phải là của cải vật chất mà là cách hành xử, đối đãi với nhau. Quan niệm của Nguyễn Khuyến về tình bạn vẫn đang còn ý nghĩa và giá trị bền vững và kiên cố, lâu dài.


Bài tìm hiểu thêm 2


Ca dao dân ca có nhiều câu rất hay nói về tình bạn, một tình cảm thiêng liêng đáng quý. Nguyễn Khuyến một vị quan về ở ẩn mang nỗi đơn độc u hoài sống hiu quạnh nơi nông thôn đã có những vần thơ với cảm xúc dạt dào khi hội ngộ bạn cũ. Chúng ta hãy lắng nghe những cảm xúc ấy:


Đã lâu nay nay, bác tới nhà


Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa


Ao sâu nước cả, khôn chài cá


Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà


Cải chửa ra cây, cà mới nụ


Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa


Đầu trò tiếp quý khách, trầu không tồn tại


Bác đến chơi dây, ta với ta.


Bài thơ khơi dậy trong ta niềm xúc động trước tấm lòng chân tình của nhà thơ Nguyễn Khuyến.




Mở đầu bài thơ là một lời chào, lời chào rất đỗi tự nhiên, hóm hỉnh:


Đã lâu nay nay, bác tới nhà


Câu thơ như lời chào thân thiện hồ hởi của Nguyễn Khuyến khi có bạn tới thăm. Đã lâu nay nay là biểu lộ một khoảng chừng thời hạn khá dài nhà thơ không gặp bạn, giờ đây có dịp hội ngộ nhau lòng không khỏi vui mừng khôn xiết. Từ lúc từ quan về ở ẩn, suốt ngày chỉ núi láng giềng, chim bầu bạn (Nguyễn Trãi), lấy ai mà tâm sự giãi bày nỗi lòng mình.


Những lúc như vậy tác giả luôn muốn có người tâm giao để trò chuyện. Người bạn này đã đi đến với ông, có vui mừng nào hơn. Chính vì nỗi vui mừng ấy trong tâm tác giả bật ra lời chào thể hiện nụ cười bất thần thú vị:


Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa


Ao sâu nước cả, khôn chài cá


Vườn rộng rào thưa khó đuổi gà


Cải chửa ra cây, cà mới nụ


Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa


Đầu trò tiếp quý khách, trầu không tồn tại


Mới nghe ta như thấy rằng nhà thơ như tỏ ý lấy làm tiếc về việc bạn mới đến thăm mà chẳng có gì để tiếp bạn. Đây đó là cách nói cường điệu hoá, thi vị hoá môi trường sống đời thường vật chất trong mái ấm gia đình Nguyễn Khuyến. Nói như vậy là đang đùa với bạn, trong lời nói ấy mang nụ cười ý vị vừa tỏ thái độ “mong đợi” những dịp bạn đến thăm như vậy này.


Hay chính trong lời phân trần ấy thể hiện sự bất thần thăm hỏi động viên của bạn. Hoàn cảnh sống PDF EPUB PRC AZW miễn phí đọc trên điện thoại cảm ứng – máy tính, ứng dụng đọc file epub, prc reader, azw reader của tác giả nơi miền quê kiểng rất đạm bạc, thanh bạch, giản dị gắn bó với làng xóm quê nhà.


Nhịp thơ đều đặn 4-3 nhẹ nhàng êm ái như một lời thủ thỉ, kèm theo là nụ cười bông đùa vui tươi của nhà thơ. Trong thật nhiều bài thơ Nguyễn Khuyến đã từng thể hiện thâm thúy tình cảm với bạn hữu, bằng hữu:


Rượu ngon không tồn tại bạn hiền


Không mua không phải, không tiền không mua


Câu thơ nghĩ đắn đo muốn viết


Viết đưa ai, ai biết mà đưa?


Giường kia, treo những hững hờ


Đàn kia, gảy cũng ngẩn ngơ tiếng đàn


(Khóc Dương Khuê)


Với Nguyễn Khuyến và Dương Khuê qua đoạn thơ trên ta thấy rằng tình bạn của mình thật gắn bó bao nhiêu. Chén rượu kia sẽ ngọt ngào nếu hai người cùng đối, ẩm, dạo đàn, bình thơ… Cũng chỉ có hai người. Thiếu một trong hai thì “Giường kia, treo những hững hờ – Đàn kia, gảy củng ngẩn nga tiếng đàn”.


Không chỉ tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ này mà trong dân gian toàn bộ chúng ta còn xúc động trước tình bằng hữu của Lưu Bình — Dương Lễ. Tình cảm của Nguyễn Khuyến và bạn mình không phân biệt tuổi tác, tình hình, ở họ sự nối kết là niềm cảm thông san sẻ cùng nhau.


Bác đến chơi đây, ta với ta


Câu thơ bộ lộ rõ ràng tình cảm chân thành của Nguyễn Khuyến với bạn. Đó là tình cảm thiêng liêng và cao quý, những nghi thức xã giao dần bị bóc còn sót lại là tình bằng hữu thâm giao. Quan hệ bạn hữu ở đây được xây dựng trên nền tảng của tình cảm.


Bác đến chơi đây – không tồn tại mọi giá trị vật chất chỉ có ta với ta. Đại từ ta được sử dụng rất độc lạ và rất khác nhau, ta là nhân xưng, và cũng là bác và tôi, là hai toàn bộ chúng ta. Tôi và bác đã quá hiểu nhau rồi. Hoàn cảnh của tôi bác biết, tôi sống thế nào bác hay.


Những điều tôi nói ra với bác chẳng qua là bày tỏ nỗi niềm tâm can. Cả hai người không tồn tại ai đặt yếu tố vật chất, mà ở họ đều phải có quan điểm coi thường vật chất, tôn vinh tình cảm. Cũng là ta với ta nhưng trong bài thơ Qua Đèo Ngang thì đó đó là yếu tố trái chiều, phát hiện tâm trạng PDF EPUB PRC AZW miễn phí đọc trên điện thoại cảm ứng – máy tính, ứng dụng đọc file epub, prc reader, azw reader của tác giả Thanh Quan với chính mình.


Còn ta với ta ở đấy là nói về hai người họ gắn bó không gì chia cắt được. Tình bạn giữa họ mới cao quý đẹp tươi làm thế nào. Ta thấy rằng nghệ thuật và thẩm mỹ trào lộng của Nguyễn Khuyến thật hóm hỉnh, nhẹ nhàng tinh xảo.


Bài thơ thể hiện khá thành công xuất sắc nghệ tiên tiến và phát triển thuật và thẩm mỹ trào phúng, ngôn từ được sử dụng một cách rực rỡ. Tuy là một bài thơ Đường với khuôn mẫu gò bó nhưng lại rất bình dị như lời ăn tiếng nói hằng ngày. Những sản vật đồng quê được đưa vào thơ rất tự nhiên, sự phối hợp thuần thục ngôn từ làm cho bài thơ rực rỡ thân thiện như chính tình cảm của mình vậy.


Dẫu cho Nguyễn Khuyến đã ra đi, nhưng tình bạn của mình thể hiện trong bài thơ thật cảm động biết bao. Bài thơ đã gợi cho toàn bộ chúng ta nhiều tâm lý về tình cảm của con người trong môi trường sống đời thường, tình bạn hữu, đồng chí, bạn hữu…


Bài tìm hiểu thêm 3


Sống trong ngọc đá kim cương


Không bằng sống giữa tình thương bạn hữu


Câu ca dao đã nêu bật được một tình cảm thiêng liêng đáng quý – Tình bạn chân thành thắm thiết. Nguyễn Khuyến, một vị quan về ở ẩn mang nỗi đơn độc u hoài, sống hiu quạnh nơi nông thôn, cũng cảm xúc dạt dào khi hội ngộ bạn cũ. Ta hãy lắng nghe tiếng nói chân thành mộc mạc của nhà thơ khi nói với bạn:


Đã lâu nay nay, bác tới nhà


Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa


Ao sâu nước cả, khôn chài cá


Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà


Cải chửa ra hoa, cà mới nụ


Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa


Đầu trò tiếp quý khách, trầu không tồn tại


Bác đến chơi đây ta với ta


Bài thơ đã khơi dậy trong ta niềm xúc động trước tấm chân tình của nhà thơ Nguyễn Khuyến:


Một chút nhẹ nhàng tự nhiên hóm hỉnh được tác giả mở đầu bằng câu thơ:


Đã lâu nay nay, bác tới nhà


Câu thơ như một lời chào hồ hởi thân thiện vừa thể hiện nỗi vui bất thần vừa tỏ ý trân trọng, quý mến bạn. Đã lâu nay nay tức là thuở nào hạn dài, thuở nào hạn nhà thơ không gặp bạn, giờ đây có dịp gặp nhau làm thế nào mà không xúc động, không vui mừng cho được. Từ lúc cáo quan về vui sống với cảnh điền viên, ông chỉ biết lấy vạn vật thiên nhiên làm bạn.


Trái tim ông gửi trọn cho giang sơn quê nhà, nên tâm hồn luôn khắc khoải u hoài. Trong những khoảng chừng thời gian ngắn ấy mà không tồn tại ai không thích có một người bạn để tâm sự, để an ủi. Người bạn này đã đi đến với ông – Còn nỗi vui mừng nào hơn. Chính nỗi vui mừng, bất chợt mà Nguyễn Khuyên đã thốt ra lời bông đùa với bạn một cách dí dỏm cho thoả lòng trông đợi.


Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa


Ao sâu nước cả, khôn chài cá


Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà


Cải chửa ra cây, cà mới nụ


Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa


Đầu trò tiếp quý khách, trầu không tồn tại.


Mới nghe qua, ta thấy dường như nhà thơ tỏ ý làm tiếc rằng đã lâu lắm rồi bạn mới tới nhà vậy mà không tồn tại một thứ gì để tiếp, bạn để thết đãi bạn cả: chợ thì xa, người nhà trẻ con đều đi vắng cả, ao thì sâu mà nước lớn, nên không chài bắt được cá; vườn rộng thênh thang thì khó mà bắt được gà. Đến một cây cải, mớ cà hoặc một quả bầu, một trái mướp cũng không sẵn; thậm chí còn một miếng trầu để tiếp quý khách cũng không tồn tại. Tác giả đang phân trần, lý giải sự thiếu sót của tớ.


Thực ra đây chỉ là cách nói cường điệu như vậy mà đã đùa với bạn, vừa tỏ thái độ nhớ mong đợi đón lâu nay mà thôi. Và qua những lời trần tình ấy ta cũng hiểu được môi trường sống đời thường PDF EPUB PRC AZW miễn phí đọc trên điện thoại cảm ứng – máy tính, ứng dụng đọc file epub, prc reader, azw reader của tác giả ở làng quê: đạm bạc, giản dị, luôn gắn bó với nông thôn.


Nhịp thơ đều đặn 4-3 nhẹ nhàng êm ái như một lời thủ thỉ, kèm theo là nụ cười hóm hỉnh, cười vui của tác giả. Đối lập với những cái “không” ấy là cái có thật đáng quý.


Bác đến chơi đây, ta với ta…


Câu thơ thể hiện thật rõ ràng tình cảm chân thành PDF EPUB PRC AZW miễn phí đọc trên điện thoại cảm ứng – máy tính, ứng dụng đọc file epub, prc reader, azw reader của tác giả so với bạn. Đó là một tình cảm thiêng liêng cao quý. Quan hệ bạn hữu ở đây được xây dựng trên cơ sở vững chãi là tình cảm yêu thương chân thực không màng đến vật chất.


Bác đến chơi đây không tồn tại gì cả, chỉ có ta với ta khiến ta nhớ đến câu kết trong bài Qua đèo Ngang của bà Huyện Thanh Quan khi đứng trước cảnh đèo ngang hoang vắng cô liêu, đang mang nặng một nỗi u buồn, niềm suy tư khôn cả, không thể tâm sự cùng ai, nên bà tự trở lại với lòng mình “ta với ta”. Còn “ ta với ta” mà nhà thơ Nguyễn Khuyến sử dụng nhằm mục tiêu chỉ nhà thơ và người bạn tuy hai mà một, tuy một mà hai, nó gắn bó quyện chặt vào nhau, không gì chia cắt được.


Ở đây chỉ có ta với ta nhưng lại sở hữu toàn bộ. Bởi vì tình bạn giữa ta với ta mới là cao quý, nó không yên cầu bất kì một Đk vật chất nào cả, thậm chí còn cả một miếng trầu làm đầu mẩu chuyện để tiếp bác cũng không. Qua đó ta mới thấy nghệ thuật và thẩm mỹ trào lộng của Nguyễn Khuyến thật là hóm hỉnh nhẹ nhàng mà tế nhị thâm thúy.


Bài thơ thể hiện sự thành công xuất sắc PDF EPUB PRC AZW miễn phí đọc trên điện thoại cảm ứng – máy tính, ứng dụng đọc file epub, prc reader, azw reader của tác giả trong bút pháp trào phúng. Ngôn ngữ được sử dụng một cách rực rỡ. Tuy là bài thơ Đường với khuôn mẫu gò bó nhưng lời thơ lại bình dị như lời ăn tiếng nói hằng ngày. Những sản vật của nông thôn được đưa vào thơ ông thật đậm đà mùi vị làng quê.


Ngôn ngữ quần chúng kết thích phù hợp với âm a (nhà, xa, cá, gà, hoa, ta) thể hiện rõ ràng chất phác thật thà đôn hậu của một con người. Chính yếu tố âm điệu, nhịp điệu bài thơ phối hợp uyển chuyển tạo ra một mạch thơ liên tục, thanh thoát, tự nhiên như lời rỉ tai tâm tình của nhà thơ với những người bạn tri âm tri kỉ của tớ.


Đây là một trong những bài thơ hay về tình bạn trong sáng chân thành thắm thiết của Nguyễn Khuyến. Bài thơ làm nổi trội một nét tươi tắn trong đời sống và thơ văn Nguyễn Khuyến. Ông xứng danh là một nhà thơ của làng quê Việt Nam. Tình bạn cao quý tuyệt vời của nhà thơ sẽ là bài học kinh nghiệm tay nghề giúp ta tìm và cảm nhận được những tình cảm thiêng liêng đáng quý đó.


2. Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà đất của Nguyễn Khuyến


Thơ Nguyễn Khuyến chẳng có mấy bài vui bởi tâm trạng ông mang nặng nỗi buồn trước cảnh giang sơn đau thương, trước thói đời éo le, bạc nghĩa. Nhất là từ khi cáo quan về sống ẩn dật ở quê nhà thì nỗi buồn ấy trong thơ ông càng sâu, càng đậm. Tuy nhiên, bài Bạn đến chơi nhà lại là nốt vui bất chợt làm bừng sáng cái thông minh, dí dỏm vốn có trong tính cách cụ Tam Nguyên.


Ẩn chứa trong bài thơ là một tình bạn già khăng khít, keo sơn, vượt qua mọi ràng buộc của những lễ nghi tầm thường. Cái nghèo vật chất không lấn át được tình cảm ấm cúng, chân thành.


Bài thơ viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật nhưng không theo cấu trúc 4 phần (đề, thực, luận, kết), mỗi phần hai câu như thường thấy. Ở bài này, Nguyễn Khuyến chỉ sử dụng có một câu làm câu đề, câu thứ hai đã chuyển sang phần thực. Giữa phần thực và phần luận lại không tồn tại ranh giới rõ rệt. Hai câu 7 và 8 thì câu 7 gắn với phần luận, chỉ có câu 8 là phần kết. Sự phá cách này tạo ra nét độc lạ và rất khác nhau trong cấu trúc bài thơ, đồng thời chứng tỏ kĩ năng sáng tạo của nhà thơ.


Đã lâu nay nay bác tới nhà.


Câu mở đề giản dị, tự nhiên như lời chào hỏi chân tình của hai người bạn tri kỷ lâu lắm mới hội ngộ nhau. Tuổi già là tuổi người ta thường cảm thấy đơn độc nên kaho khát có bạn để chuyện trò, giãi bày tâm sự. Chính vì thế mà khi được bạn đến thăm, nhà thơ thực sự vui mừng.


Ông gọi bạn bằng bác. Cách gọi dân dã, thân tình tuy nhiên cũng rất nể trọng, thể hiện sựu gắn bó thân thiết giữa chủ và quý khách. Câu thơ tựa như lời chào quen thuộc hằng ngày ấy sẽ là tiền đề cho việc giãi bày tiếp Từ đó : Đã lâu rồi, nay mới có dịp bác quá bộ tới chơi nhà, thật là quý hóa ! Vậy mà… thôi thì cứ tình thực mà nói, mong bác thông cảm mà vui lòng đại xá cho !


Sau khi Nguyễn Khuyến rũ áo từ quan, về ở chốn quê nghèo Chiêm mất đằng chiêm, mùa mất mùa mà vẫn đang còn bạn cũ tìm tới thăm thì hẳn người ấy phải là tri kỉ ; bởi thói đời giàu thời tìm tới, khó thời lui. Xúc động thật sự, nhà thơ nhân đó lấy cái giàu sang, quý giá của tình bạn để khỏa lấp cái nghèo nàn vật chất trong môi trường sống đời thường của tớ.




Theo phép xã giao, khi quý khách đến chơi, trước hết chủ nahf phải có nước có trầu tiếp quý khách. Bạn thân ở nơi xa tới, lâu ngày mới gặp thì nhất thiết phải mời cơm, mời rượu. Ở chốn phố phường còn tồn tại quán xá chứ ở vùng quê Nguyễn Khuyến thì kiếm đâu ra ra ? Cái hay của bài thơ khởi đầu từ ý này : Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.


Nhà thơ phân trần với quý khách về yếu tố tiếp đãi không thể chu đáo của tớ. Vừa mới tay bắt mặt mừng và lại giãi bày với ý : “Nhà vắng người sai bảo, chợ ở xa, tôi thì già yếu không đi được”, liệu có mất lòng nhau ? Nhưng bạn già chắc sẽ thông cảm vì lí do gia chủ đưa ra nghe chừng đúng cả. Mọi thứ ở trong nhà tuy sẵn cả nhưng ngặt nỗi:


Ao sâu nước cả khôn chài cá,


Vườn rộng rào thưa khó đuổi gà.


Cải chửa ra cây, cà mới nụ,


Bầu vừa rụng rốn, mướp đang hoa.


Hiểu theo bề nổi của chữ nghĩa, nhà thơ muốn thanh minh với bạn : Cá thì nhiều vô kể đấy, nhưng ao sâu nước cả. Gà không thiếu nhưng vườn rộng rào thưa. Cải, cà, bầu, mướp thì đều chửa ra cây, còn mới nụ, vừa rụng rốn, đương hoa. Nghĩa là toàn ở độ dở dang, sắp sửa, chưa dùng được. Vậy là bữa cơm mời quý khách với khá đầy đủ cá thịt hay đạm bạc rau dưa đều không thể có.


Thôi thì ta rỉ tai với nhau bằng điếu thuốc, chén nước, miếng trầu vậy. Nhưng giở đến trầu thì trầu đang không hề tự lúc nào : Đầu trò tiếp quý khách trầu không tồn tại, mà xưa nay miếng trầu là đầu mẩu chuyện. Người đọc như tưởng tượng ra rõ ràng cái sự loay hoay, lúng túng thật dễ thương của vị đại quan xưa, nay đã thành ông già dân dã chốn quê mùa.


Nhưng xét kĩ thì gia chủ không nghèo, ngược lại, ông là người giàu sang. Câu thơ toàn nói tới việc cái không nhưng lại hàm chứa cái có. Cái nghèo vật chất trong hiện tại được thi vị hóa như thể yếu tố giàu sang trong tương lai. Có thể những thứ cá, gà, cải, cà, bầu, mướp đều chẳng thiếu và nhà thơ đã tiếp đãi bạn rất chu tất, còn nội dung bài thơ chỉ là cách trình làng độc lạ và rất khác nhau của cụ Tam Nguyên với bạn về môi trường sống đời thường thanh đạm của tớ sau khoản thời hạn từ quan chăng ?!


Cách nói của nhà thơ là cố làm ra vẻ giàu sang, dư dả nhưng thực ra ông rất nghèo và cái nghèo ấy dễ gì che giấu được ! Bạn biêt ta nghèo, lại ở một nơi xa xôi hẻo lánh mà vẫn tìm tới thăm ta, điều này còn gì quý giá bằng ! Tuy vậy, ẩn trong lời nói khiêm nhường của Nguyễn Khuyến là yếu tố tự hào về cảnh sống thanh bần của tớ. Ta tuy nghèo thật nhưng dễ gì giàu sang đổi được cái nghèo ấy ! Trong đoạn thơ trên thấp thoáng nụ cười hóm hỉnh, thâm thúy của bậc đại Nho.


Bác đến chơi đây ta với ta là một câu kết hay, là linh hồn của bài thơ. Ta với ta nghĩa là một tấm lòng đến với một tấm lòng ; kẻ tri âm đến với những người tri kỉ. Vậy thì toàn bộ những lễ nghi kia đều là tầm thường, vô nghĩa. Chủ và quý khách có chung một tình cảm thắm thiết thnah cao, đó là cái quý giá không vật chất nào sánh được. Ba tiếng ta với ta quyến rũ xúc mừng vui, thân thiện.


Bạn bè xa cách đã lâu, nay vượt đường xa dặm thẳm, vượt cái yếu ớt của tuổi già để đến thăm nhau thì thật là quý hóa ! Đáng quý hơn thế nữa là bác với tôi, ta cùng lánh đục tìm trong, lui về vui thú điền viên để giữ trọn hai chữ thiên lương. Sự thân thiện, tương đắc về mặt tâm hồn đã gắn bó chủ với quý khách làm một. Những điều câu nệ, quý khách khí đã biết thành xóa nhòa.


Chỉ còn sót lại nụ cười và sự chân trành bao trùm toàn bộ. Tình bạn ấy đã vượt lên trên những nghi thức tiếp đãi thường thì. Bạn đến chơi nhà không phải vì mâm cao cỗ đầy mà để được gặp nhau, được hàn huyên tâm sự cho thỏa nỗi khao khát nhớ mong.


Câu thơ đã thể hiện cách sử dụng từ ngữu tài tình của Nguyễn Khuyến. Đáng để ý nhất là cụm từ ta với ta. Đại từ ta trong tiếng Việt vừa chỉ số ít, vừa chỉ số nhiều.Nguyễn Khuyến dùng cả hai nghĩa : ta với ta tuy hai nhưng là một. Từ với gắn hai từ ta lại. Bạn và nhà thơ ngồi bên nhau thủ thỉ tâm tình, hai người hòa thành một. Quả là không gì trọn vẹn có thể đánh đổi được tình bạn thủy chung giữa hai ta.


Bài thơ Bạn đến chơi nhà là tấm lòng của nhà thơ và cũng là bức tranh phong cảnh nông thôn bình dị, tràn trề sức sống. Khu vườn với luống cà, giàn mướp ; mặt ao lăn tăn gợn sóng, tiếng gà xao xác trưa hè… là hiện thân của mảnh hồn quê mộc mạc, đậm đà, sâu lắng. Màu xanh trong của nước ao, màu xanh mơn mởn của vồng cải, màu tím hoa cà, màu vàng tươi hoa mướp… loại nào thì cũng đang độ tươi non, làm vui mắt và ấm lòng người.


Những sự vật tưởng như tầm thường ấy thực ra lại sở hữu sức an ủi rất rộng so với một tâm hồn mang đậm nỗi đau đời của nhà thơ. Được đón bạn đến chơi nhà trong khung cảnh rạo rực đầy đầy sức sống ấy, chắc rằng nụ cười của cụ Tam Nguyên cũng tăng thêm gấp bội.


Bài thơ nói về một tình bạn trong sáng, đẹp tươi. Giọng thơ tự nhiên như lời ăn tiếng nói hằng ngày của người nông dân quê mùa, chất phác, ấy vậy nhưng nó vẫn thể hiện nét tài hoa của ngòi bút Nguyễn Khuyến trong nghệ thuật và thẩm mỹ tả cảnh, tả tình. Cảnh, tình xen kẽ, hòa hợp, bổ trợ update lẫn nhau để tạo ra một bức tranh quê trong sáng, tươi mát và ấm cúng tình người.


Bài tìm hiểu thêm 2


Trong văn chương, tình bạn sẽ là chủ đề gợi nhiều cảm hứng so với những thi nhân. Ta hơn một lần xúc động trước tình bạn tri kỉ giữa Bá Nha, Tử Kì cùng nhau hòa hợp trong tiếng nhạc, tình cảm gắn bó thủy chung giữa Lí Bạch và Mạnh Hạo Nhiên trong cảnh tiễn đưa đầy nước mắt ở lầu Hoàng Hạc.


Văn học trung đại Việt Nam cũng luôn có thể có những mối tình tri âm như vậy, trong số đó phải kể tới tình bạn giữa Nguyễn Khuyễn và Dương Khuê. “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến là bài thơ rực rỡ đầy hóm hỉnh nhưng tiềm ẩn tình bạn đậm đà, thắm thiết.


Nguyễn Khuyến quê ở Hà Nam, được mệnh danh “Tam nguyên yên đổ” và là nhà thơ lớn của dân tộc bản địa Việt Nam. Bài thơ “bạn đến chơi nhà” được sáng tác sau khoản thời hạn Nguyễn Khuyến về quê ở ẩn ca tụng tình bạn đậm đà, trong sáng, chân thành vượt lên trên mọi thứ vật chất tầm thường của thi nhân với những người bạn của tớ. Mở đầu bài thơ là lời reo vui chào mời đầy phấn khởi, hồ hởi PDF EPUB PRC AZW miễn phí đọc trên điện thoại cảm ứng – máy tính, ứng dụng đọc file epub, prc reader, azw reader của tác giả khi toàn bộ chúng ta đến thăm nhà:


“Đã lâu nay nay, bác tới nhà”


Trạng ngữ chỉ thời hạn “đã lâu nay nay” để nói về khoảng chừng thời hạn dài nhà thơ không được hội ngộ bạn, nó như một tiếng reo vui để khỏa lấp nỗi nhớ nhung sau bao lâu xa cách. Đại từ xưng hô “bác” giản dị tự nhiên thể hiện thái độ thân thiện, thân thiện, niềm nở của nhà thơ so với bạn của tớ.


Người tri kỉ được hội ngộ có ai không vui mừng khôn xiết, chỉ một câu chào tự nhiên thôi cũng đủ đã cho toàn bộ chúng ta biết niềm sung sướng , niềm hạnh phúc vô hạn của Nguyễn Khuyến khi được bạn đến thăm.


Sau lời chào mời thân thiết ấy, ngỡ rằng sẽ là mâm cao cỗ đầy, quá nhiều nhất cũng tiếp tục là vài ba món thịnh soạn để tiếp quý khách quý đến chơi nhà nhưng thực tiễn lại không tồn tại gì. Chủ nhà bỗng chuyển sang giọng lúng túng khi nói về gia cảnh mình:


“Trẻ thời đi vắng chợ thời xa


…Đầu trò tiếp quý khách trầu không tồn tại”


Với cách nói đầy hóm hỉnh, Nguyễn Khuyến đã cường hóa những cái không tồn tại: Ông cũng muốn có một mâm cơm thịnh soạn để tiếp đón bạn nhưng chẳng may trẻ không tồn tận nhà, không tồn tại ai để sai bảo mà chợ thì ở xa ông không thể tự đến đó. Lúc này, nhà chủ lại khởi đầu nghĩ đến những món ăn cây nhà lá vườn sẵn có để thiết đãi bạn, nhưng trớ trêu thay nhà có cá nhưng ao sâu nước lớn không thể câu được, nhà có gà nhưng vườn rộng rào thưa không thể đuổi bắt, có cải, có cà, có bầu, có mướp nhưng toàn bộ đều còn mới mọc.


Nhà thơ rất quý mến bạn, muốn tiếp đón bạn chu đáo, thịnh soạn nhưng tình hình éo le của thực tại không được cho phép ông làm điều này. Đến cả miếng trầu, nét tươi tắn văn hóa truyền thống của người Việt để khởi đầu cho mọi mẩu chuyện mà nhà chủ cũng không tồn tại nốt, ý thơ mở rộng như xác lập sự tuyệt đối cái không tồn tại.


Qua cách nói dí dỏm của nhà thơ, có vẻ như như mái ấm gia đình ông có thật nhiều thứ nhưng thực ra lại chẳng có gì. Cách nói ấy vừa khôn khéo trình diễn tình hình của tớ để bạn cũng trọn vẹn có thể hiểu và cảm thông, cũng vừa là phương pháp để nhà thơ thi vị hóa cái nghèo, cái khó của tớ, ông bằng lòng với môi trường sống đời thường ấy, tuy khổ cực nhưng thanh thản, an nhiên.


Ông luôn yêu đời và trân trọng môi trường sống đời thường ấy. Với nhịp thơ 4/3 tạo âm hưởng uyển chuyển, khoan thai cùng phép liệt kê, trái chiều, những tính từ, từ phủ định đoạn thơ đã đã cho toàn bộ chúng ta biết môi trường sống đời thường nghèo mà sang của một bậc ẩn sĩ, đồng thời đã cho toàn bộ chúng ta biết sự vui tươi, hóm hỉnh của một cuộc thiết đãi bạn hiền thiếu thốn vật chất nhưng chan chứa tình cảm chân thành, thắm thiết. Qua đoạn thơ, bức tranh làng quê Việt Nam hiện lên thật đẹp, thật thanh thản, giản dị, thân thiện.


Đến câu thơ cuối, cảm xúc như lắng lại, mọi thứ vật chất lùi về chỉ từ tình bạn tri kỉ chân thành thâm thúy lên ngôi:


“Bác đến chơi đây ta với ta”


Một lần nữa từ “bác” lại xuất hiện thể hiện niềm trân trọng, quý mến PDF EPUB PRC AZW miễn phí đọc trên điện thoại cảm ứng – máy tính, ứng dụng đọc file epub, prc reader, azw reader của tác giả so với vị quý khách đặc biệt quan trọng của tớ. Bác từ phương xa tới đây, còn gì quý hơn, bác đến với tôi bằng tấm chân tình, bằng lòng tri âm chứ đâu phải vì vật chất. Chính vì thế tình bạn giữa nhà thơ và bạn hiền càng trở nên cao đẹp và thiêng liêng, tình bạn vượt lên trên mọi thứ vật chất tầm thường. Chữ “ta” được nhắc lại hai lần để nói về tôi, về bác, về hai toàn bộ chúng ta.


Hai người rất khác nhau nhưng có trái tim và tâm hồn cùng đồng điệu, hòa hợp như không hề khoảng chừng cách, hai ta mà là một. Câu thơ như một tiếng cười xòa hồn hậu để xác lập tình bạn trong sáng, đậm đà của hai người tri kỉ.


Trong bài thơ “bạn đến chơi nhà” bằng việc sáng tạo trường hợp bất thần, ngôn từ giản dị, tự nhiên, giọng thơ hóm hỉnh nhà thơ đã cho những người dân đọc cảm nhận được về một tình bạn đẹp đáng quý, đáng trọng trong thi ca Việt Nam. Tình bạn như vậy cho tới thời đại ngày này vẫn là một tấm gương sáng, một bài học kinh nghiệm tay nghề quý làm cho toàn bộ chúng ta noi theo.


3. Nêu cảm nhận về bài Bạn đến chơi nhà đất của Nguyễn Khuyến


Nguyễn Khuyến sinh vào năm 1835, mất năm 1909, lúc còn nhỏ tên Thắng, quê ở thôn Vị Hạ, làng Và, xã Yên Đổ, nay thuộc Trung Lương, Bình Lục, Hà Nam, thuở nhỏ nhà nghèo, thông minh, học giỏi, sau đi thi đỗ đầu cả ba kì thi: Hương, Hội, Đình, do đó mang tên là Tam Nguyên Yên Đổ. Ông làm quan khoảng chừng mười năm, nhưng đến khi thực dân Pháp xâm chiếm xong Bắc bộ, ông cáo quan về quê ở ẩn.


Bài thơ này là bài thơ thành công xuất sắc, tiêu biểu vượt trội nhất của ông, và cũng là bài thơ nổi trội, đại điện cho thơ Nôm Đường luật Việt Nam nói chung.


Bài thơ này ông viết là một kỉ niệm của ông ở tuổi mà xưa nay hiếm. Nó bày bày tỏ về cảm xúc của ông và một người bạn quen nhau chốn quan trường, nay hội ngộ nơi thôn quê thanh thản – nơi chôn rau cắt rốn của ông. Từng câu từ trong bài mượt mà mà thanh cao, tình cảm thắm thiết, gắn bó, mặn mà, đầy chất nhân văn.


Nó thể hiện một con người chất phác, sống bằng tình cảm nơi ông. Câu thơ mở đầu như một tiếng reo vui, nó là khởi xướng cho toàn bộ trường hợp, cảm xúc trong bài. Gặp lai một người bạn cũ thật khôn xiết biết bao, nhất là lúc lại gặp nhau nơi chân quê. Tình nghĩa đó thật quý báu.


Tuy sau bao vinh hoa chốn kinh thành nhưng vẫn nhớ về nhau, vẫn tìm thăm trò chuyện. Tuy mặn mà những tình cảm nồng hậu nhưng trong bài vẫn đang còn những tình tiết vui vẻ. Hôm nay bác tới chơi nhà thật quý và hơn thế nữa là sau bao năm xa cách, nhưng ngặt nỗi tình hình Đk và đó là một trường hợp khó xử so với tác giả: trẻ thì đi vắng, chợ thị xa, ao sâu khó chài cá … một loạt trường hợp được liệt kê.


Thật trớ trêu và cũng đầy vui nhộn. Lời thơ tự nhiên, vui vẻ, trong sáng tạo ra thanh điệu linh động, toát lên được sự hiếu quý khách của gia chủ trước một vị quý khách quý đến chơi nhà. Tuy toàn bộ đều thiếu vắng, ngay đến hơn cả cái tối thiểu để tiếp quý khách như miếng trầu cũng không tồn tại thì câu ở đầu cuối lại là yếu tố bất thần, đầy lý thú và cũng chất chứa những cảm xúc dạt dào, khó tả. Tình bạn ấy vượt lên trên cả nhưng lễ nghi tầm thường.


Ba từ: “ta với ta” là tâm điểm, trọng tâm của bài. Âm điệu bỗng dưng thay đổi, thân thiện, ngọt ngào. Nó rất khác với ba từ “ ta với ta” trong bài Qua đèo ngang của Bà Huyện Thanh Quan. Trong bài Qua đèo ngang thì 3 từ đó là nỗi trống vắng, hiu quạnh nơi đất quý khách, quê người, còn ba từ này trong bài bạn đến chơi nhà là nồng thắm tình cảm bạn hữu chân thành, thanh tao, trong sáng.


Nói cho cùng thì nhà thơ đã rất khôn khéo lột tả sự nhiệt tình, nóng hổi, mến khác trước kia tình hình bất thần, thiếu thốn, nghèo khổ của tác giả. Và đằng sau nhưng câu từ dân dã kia là hai tình cảm chân chất, nhỏ nhẹ mà hóm hỉnh đang khuynh hướng về nhau. Tình cảm đó là yếu tố mà tác giả mong đợi, khao khát nhất, và chỉ mình nó cũng là đủ để sưởi ấm một buổi trò chuyện, gặp mặt.


Nói chung bài thơ này được tạo ra trên một hình ảnh không tồn tại gì về vật chất, tất yếu không phải là thiếu thốn mà là chưa đủ độ, để rồi đúc rút một câu rằng:”Bác đến chơi đây, ta với ta” thật đậm đà, thâm thúy. Bài thơ này sẽ không riêng gì có là một lời bày tỏ chân tình PDF EPUB PRC AZW miễn phí đọc trên điện thoại cảm ứng – máy tính, ứng dụng đọc file epub, prc reader, azw reader của tác giả mà còn là một một triết lý, một bài học kinh nghiệm tay nghề, một kim chỉ nan về yếu tố chuẩn mực rằng: tình bạn cao hơn nữa mọi của cải, vật chất.


Bài tìm hiểu thêm 2


Viết về bạn là một đề tài thường gặp của những thi nhân xưa. Có lẽ thâm thúy hơn hết là tình bạn của Nguyễn Khuyến giành cho Dương Khuê khi ông qua đời. Và đặc biệt quan trọng hơn trong bài Bạn đến chơi nhà tình cảm ấy lại được biểu lộ thật thân thiết và đáng kính trọng biết bao. Đồng thời Nguyễn Khuyến cùng bày tỏ một quan điểm về quan hệ giữa vật chất và tình cảm:


Đã lâu nay nay, bác tới nhà


Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa


Ao sâu nước cả, khôn chài cá


Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà


Cải chửa ra cây, cà mới nụ


Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa


Đầu trò tiếp quý khách, trầu không tồn tại


Bác đến chơi đày, ta với ta.


Bạn hiền khi hội ngộ nhau thì ai mà chẳng vui. Ở đây Nguyễn Khuyến cũng vui mừng xiết bao khi lâu ngày hội ngộ bạn cũ. Lời chào tự nhiên thân thiện bỗng trở thành câu thơ:


Đã lâu nay nay, bác tới nhà


Cách xưng hô bác, tôi tự nhiên thân thiện trong nụ cười mừng khi được bạn hiền đến tận nhà thăm. Phải thân thiết lắm mới đến nhà, có lẽ rằng chỉ bằng một câu thơ – lời chào thế hiện được hết nụ cười đón bạn PDF EPUB PRC AZW miễn phí đọc trên điện thoại cảm ứng – máy tính, ứng dụng đọc file epub, prc reader, azw reader của tác giả ra làm thế nào? Sau lời đón nhận bạn, câu thơ chuyển giọng lúng túng hơn khi tiếp bạn:


Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa


Cách nói hóm hỉnh đã cho toàn bộ chúng ta biết trong trường hợp ấy tất yếu phải tiếp bạn theo phong cách “cây nhà lá vườn” của tớ. Ta thấy rằng Nguyễn Khuyên đã cường điệu hoá tình hình trở ngại thiêu thôn của tớ đến nỗi chẳng có cái gì để tiếp bạn:


Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa


Ao sâu nước cả, khôn chài cá


Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà


Cải chửa ra cây, cà mới nụ


Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa


Ta hiểu vì sao sau lời chào hỏi bạn, tác giả nhắc tới chợ, chợ là thể hiện sự khá đầy đủ những món ngon để tiếp bạn. Tiếc thay chợ thì xa mà người nhà thì đi vắng cả. Trong không khí nghệ thuật và thẩm mỹ này toàn bộ chúng ta thấy chỉ có tác giả và bạn mình (hai người) và trường hợp.


Đầu trò tiếp quý khách, trầu không tồn tại


Đến cả miếng trầu cũng không tồn tại, thật là nghèo quá, miếng trầu là đầu mẩu chuyện cá, gà, bầu, mướp… những thứ tiếp bạn đều không tồn tại. Nhưng chính cái không tồn tại đó tác giả muốn nói lên một chiếc có thiêng liêng cao quý – tình bạn chân thành thắm thiết. Câu kết là một sự “bùng nổ” về ý và tình. Tiếp bạn chẳng nên phải có mâm cao cỗ đầy, cao lương mĩ vị, cơm gà cá mỡ, mà chỉ việc phải có một tấm lòng, một tình bạn chân thành thắm thiết.


Bác đến chơi đây, ta với ta




Lần thứ hai chữ bác lại xuất hiện trong bài thơ thể hiện sự trìu mến kính trọng. Bác đang không quản tuổi già sức yếu, đường xá xa xôi, đến thăm hỏi động viên thì còn gì quý bằng. Tình bạn là trên hết, không một thứ vật chất nào trọn vẹn có thể thay thế được tình bạn tri âm tri kỉ. Mọi thứ vật chất đều “không tồn tại” nhưng lại “có” tình bằng hữu thâm giao. Chữ ta là đại từ nhân xưng, trong bài thơ này là bác, là tôi, là hai toàn bộ chúng ta, không tồn tại gì ngăn cách nữa.


Tuy hai người nhưng tâm lý, tình cảm, lý tưởng sống của mình trọn vẹn giống nhau. Họ coi thường vật chất, trọng tình cảm, họ thăm nhau đến với nhau là dựa vào tình cảm, niềm gắn bó keo sơn thắm thiết. Tình bạn của mình là thứ quý nhất không tồn tại gì sánh được. Ta còn nhớ rằng có lần khóc bạn Nguyễn Khuyến đã viết


Rượu ngon không tồn tại bạn hiền


Không mua không phải không tiền không mua


Câu thơ nghĩ, đắn đo muốn viết


Viết đưa ai, ai biết mà đưa?


Giường kia, treo những hững hờ


Đàn kia, gảy cũng ngẩn ngơ tiếng đàn


Có thể trong bài thơ: này đó là cuộc trò chuyện thăm hỏi động viên của Nguyễn Khuyến với Dương Khuê. Tình bạn của Nguyễn Khuyến và Dương Khuê gắn bó keo sơn. Trong đoạn thơ trên ta thấy rằng khi uống rượu khi làm thơ… Họ đều phải có nhau. Không chỉ có bài thơ Khóc Dương Khuê.


Một số vần thơ khác của Nguyễn Khuyến cũng thể hiện tình bạn chân thành, đậm đà:


Từ trước bảng vàng nhà sẵn có


Chẳng qua trong bác với ngoài tôi


(Gửi bác Châu Cầu)


Đến thăm bác, bác đang đau ốm,


Vừa thấy tôi bác nhổm dậy ngay


Bác bệnh tật, tôi yếu gầy


Giao du rồi biết sau này ra sao


(Gửi thăm quan Thượng Thư họ Dương)


Bài thơ này viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật, niêm, luật bằng trắc, đối ngặt nghèo, hợp cách. Ngôn ngữ thuần nôm nghe thanh thoát nhẹ nhàng tự nhiên. Ta có cảm hứng như Nguyễn Khuyến xuất khẩu thành thơ. Bài thơ nôm khó quên này đã cho toàn bộ chúng ta biết một hồn thơ đẹp, một tình bằng hữu thâm giao.


Tình bạn của Nguyễn Khuyến thanh bạch, đẹp tươi trái chiều hẳn với nhân tình thế thái “Còn bạc còn tiền còn đệ tử – Hết cơm hết rượu hết ông tôi” mà Nguyễn Bỉnh Khiêm đã kịch liệt lên án. Hai nhà thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm và Nguyễn Khuyến sống cách nhau mấy trăm năm mà có chung một tâm hồn lớn: nhân hậu, thủy chung, thanh bạch. Tấm lòng ấy thật xứng danh là tấm gương đời để mọi người soi chung.


4. Tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ Bạn đến chơi nhà


Đọc thơ Nguyễn Khuyến ta chẳng thấy mấy bài vui bởi tâm trạng ông mang nặng nỗi buồn trước cảnh giang sơn thương đau, trước thói đời lắm nỗi éo le. Nỗi buồn ấy càng sâu càng đậm từ khi ông cáo quan về ở ẩn. Nhưng ta nụ cười bất chợt khi đọc Bọn đến chơi nhà. Ẩn chứa trong bài thơ là một tình bạn bằng hữu tâm giao cao quý vượt lên mọi nghi thức đời thường. Cái nghèo vật chất không lấn át được tình cảm ấm cúng chân thành.


Đã lâu nay nay, bác tới nhà


Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa


Ao sâu nước cả, khôn chài cá


Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà


Cải chửa ra cây, cà mới nụ


Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa


Đầu trò tiếp quý khách, trầu không tồn tại


Bác đến chơi đây, ta với ta.


Bài thơ viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật nhưng sự tăng trưởng của ý thơ khá bất thần không theo cấu trúc (đề, thực, luận, kết) thường thấy ở thơ Đường. Có lẽ đó cũng là một điều rất đặc biệt quan trọng như chính tình bạn của mình.


Đã lâu nay nay, bác tới nhà


Câu thơ mở đề giản dị, tự nhiên như lời chào hỏi thân tình của hai người bạn tri kỷ lâu lắm mới gặp nhau. Tuổi già thường cảm thấy đơn độc nên người ta khao khát có bạn để chuyện trò, giãi bày tâm sự. Vì vậy khi có bạn đến thăm thì quá đỗi vui mừng. Cách xưng hô thân thiện bằng bác, cách gọi thân thiện dân dã gợi sự nể trọng cũng như thân tình thể hiện sự gắn bó trọng tình giữa chủ và quý khách.


Câu thơ tựa như lời chào quen thuộc hằng ngày: đã lâu rồi nay có dịp bác đến chơi nhà, thật là vui quá. Tôi, bác chẳng xa lạ gì thôi thì mong bác thông cảm cho! Ngày còn ở chốn quan trường việc có bạn tới thăm là lẽ thường nhưng giờ ông đã từ quan, có bạn đến tận nhà thăm thì hẳn phải là thân thiết lắm bởi thói đời: giàu thời tìm tới, khó thời ị lui. Vui sướng, xúc động nhà thơ đã lấy sự sung túc, giàu sang của tình bạn thay vào cái túng thiếu về vật chất để tiếp bạn.


Thông thường theo phép tắc xã giao khi toàn bộ chúng ta đến nhà dù là thân hay sơ thì trước hết trầu nước sau là cơm rượu đãi bạn. Nhưng sau lời chào bạn Nguyễn Khuyến nhắc tới một loạt những trở ngại của mái ấm gia đình:


Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa


Ao sâu nước cả, khôn chài cá


Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà


Cải chửa ra cây, cà mới nụ


Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa


Nhà thơ như đang phân trần với bạn về yếu tố tiếp đãi chưa chu đáo của tớ.


Phần thực, luận tính khối mạng lưới hệ thống của ngôn từ thơ rất ngặt nghèo, nhất quán ở một cách nói. Có toàn bộ mà cũng chẳng có gì để đãi bạn tri kỷ. Có ao và có cá, có vườn và gà, có cà và cải, có mướp và bầu, nhưng … Bức tranh vườn hiện lên sống động vui tươi. Một nếp sống thôn dã chất phác, cần mẫn, bình dị đáng yêu và dễ thương. Một đời sống thanh bạch ấm cúng cây đời và tình người. Ta cảm thấy Nguyễn Khuyến đang dắt tay bạn mình ra thăm vườn cây, ao cá và hơn thế mong bạn cảm thông với môi trường sống đời thường của tớ chăng?


Các từ (sâu, cả, rộng, thưa), những trạng từ chỉ tình trạng (khôn, khó), những trạng từ chỉ sự tiếp nối của hành vi (chửa, mới, vừa, đương) hô ứng tương hỗ lẫn nhau một cách thần tình, khôn khéo, dung dị và tự nhiên. Những từ ngữ này biểu lộ một môi trường sống đời thường dung dị, tự nhiên thân thiện đáng yêu và dễ thương.


Dân gian có câu:


Đầu trò tiếp quý khách, trầu không tồn tại


Phải chăng cái nghèo của cụ Tam Nguyên Yên Đổ lại đến mức ấy ư? Nhà thơ đã cường điệu hoá cái nghèo của tớ. Một ông quan to triều Nguyễn về ở ẩn, với một cơ ngơi chín sào tư thố là nơi ở thì không thể “miếng trầu” cũng không tồn tại. Rõ ràng đấy là lời bông đùa hóm hỉnh với bạn. Đồng thời để bày tỏ một môi trường sống đời thường thanh bạch, một tâm hồn thanh cao của một nhà nho khước từ lương bổng của giặc Pháp, lui về sống đời sống bình dị giữa xóm làng quê nhà.


Những vật chất thường thì nhất mang ra tiếp bạn đều không tồn tại, mà thay vào đó là tình cảm chân thành tha thiết. Tình bạn của mình được vun đắp, dựng xây trên cơ sở của tình cảm, lòng yêu thương kính trọng. Vật chất là quan trọng nhưng không phải là toàn bộ. Thật xúc động khi đọc nhưng dòng thơ thể hiện tình cảm của Nguyễn Khuyến với bạn:


Bác Dương thôi đã thôi rồi


Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta


Nhớ từ thuở đăng khoa ngày trước


Bác với tôi hôm sớm cùng nhau…


(Khóc Dương Khuê – Nguyễn Khuyến)


Tình cảm của Nguyễn Khuyến và Dương Khuê thật cảm động, họ tri kỉ tri âm với nhau cũng xuất phát từ đó. Đúng vậy, trong bài thơ này những nghi thức xã giao vật chất dần bị bóc để lòi ra hạt ngọc lung linh – ấy là tâm hồn, tình cảm cao quý của mình.


Bác đến chơi đây, ta với ta


Câu kết là yếu tố “bùng nổ” ý và tình. Tiếp bạn chẳng nên phải có mâm cao cỗ đầy, sơn hào hải vị mà chỉ việc phải có một tấm lòng.


Lần thứ hai chữ bác xuất hiện, bác không quản ngại đường xá xa xôi đến thăm bạn thì thật đáng quý. Tình bạn là trên hết, không gì mua được. Mong tiếp bạn bằng những thứ thật sang, thật bất thần nhưng rồi chỉ có ta với ta. Họ hiểu nhau, họ tuy hai nhưng là một, cái đồng điệu ấy đó là yếu tố xem thường vật chất, trọng tình cảm, trọng tình bằng hữu.


Tôi và bác chỉ việc gặp nhau để trò chuyện tâm sự là đã đủ. Tình cảm của mình thể hiện một cách trọn vẹn, tràn trề và ngọt ngào.


Ta với ta trong bài thơ Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan là yếu tố phát hiện trái chiều với chính mình, chính tâm trạng đơn độc u hoài của nữ sĩ. Còn ta với ta trong bài thơ này là yếu tố phát hiện của hai tâm hồn, hai con người.


Có một số trong những bài thơ của Nguyễn Khuyến viết về bạn khi đọc ta mới thấy hết được ý vị của nó:


Từ trước bảng vàng nhà có sẵn


Chẳng qua trong bác với ngoài tôi


(Gửi bác Châu Cầu)


Bài thơ Bạn đến chơi nhà là bài thơ hay viết về tình bạn, một tình bạn thắm thiết keo sơn. Một tâm hồn thanh bạch cao quý của hai con người hòa là một, một cách sống thanh cao trọng tình trọng nghĩa. Tình bạn của mình thật cảm động chứ không như Nguyễn Bỉnh Khiêm đã từng lên án Còn bạc còn tiền còn đệ tử – Hết cơm hết rượu hết ông tôi. Tình bạn cao quý ấy còn chói ngời mãi, là nổi bật nổi bật cho tình bằng hữu xưa nay.


Khép lại bài thơ, ai cũng xúc động trước tình bạn cao quý của mình. Lời thơ dung dị, ý thơ chất chứa bao tình cảm thân thương trìu mến tạo ra nét rực rỡ của bài thơ.


Bài trước:


  • Soạn bài Qua Đèo Ngang sgk Ngữ văn 7 tập 1

Bài tiếp theo:


  • Soạn bài Chữa lỗi về quan hệ từ sgk Ngữ văn 7 tập 1

Xem thêm:


Trên đấy là bài Hướng dẫn Soạn bài Bạn đến chơi nhà sgk Ngữ văn 7 tập 1 khá đầy đủ và ngắn gọn nhất. Chúc những bạn làm bài Ngữ văn tốt!


“Bài tập nào khó đã có giaibaisgk.com“




Video tương quan








Chia sẻ




đoạn Clip Phép tu từ trong bài thơ Bạn đến chơi nhà ?


Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Review Phép tu từ trong bài thơ Bạn đến chơi nhà tiên tiến và phát triển nhất .


Chia SẻLink Download Phép tu từ trong bài thơ Bạn đến chơi nhà miễn phí


Pro đang tìm một số trong những Share Link Down Phép tu từ trong bài thơ Bạn đến chơi nhà Free.

#Phép #từ #trong #bài #thơ #Bạn #đến #chơi #nhà

Đăng nhận xét

Mới hơn Cũ hơn