>>>> Bản tin số 265 (pdf)
>>>> Hiệu trưởng thứ nhất và lâu nhất của Trường ĐHTH Tp Hà Nội Thủ Đô (pdf)
Lớp chúng tôi – những sinh viên khoá thứ nhất của Trường ( 1956 – 1959) gồm hơn 430 người từ mọi miền, từ nhiều nguồn thuộc những tầng lớp xã hội rất khác nhau nhập học vào thời gian đầu tháng 10 năm 1956. Còn nhớ cảm hứng vui sướng đến ngỡ ngàng khi cùng nhau tề tựu trong Giảng đường lớn số 1 của Đại học Việt Nam – nơi trước đó nhiều trí thức khét tiếng của giang sơn đã từng thụ giảng.
Đêm văn nghệ chào mừng ngày khai trường được tổ chức triển khai tại Thư viện lớn – nay là Giảng đường Lê Văn Thiêm. Tham gia văn nghệ có đội Văn công Quân đội, Thầy Hiệu trưởng mở đầu buổi Dancing bằng điệu Tango với phong thái lịch sự và trang nhã, thanh thoát làm khán phòng sôi động hẳn lên !
Đầu năm học thứ 3 của khoá 1, sau phần lễ tổng kết năm học thứ hai có tuyên dương khen thưởng – tôi được lãnh đạo Trường khen và đề xuất kiến nghị Bộ Giáo dục đào tạo cấp bằng khen. Cầm tấm giấy khen do Giáo sư Hiệu trưởng ký ( với số vào sổ khen thưởng 00001), tôi vui mừng không cầm được nước mắt. Tiếp đó Nhà trường phát động đợt tham gia lao động ở nông thôn. Mùa thu năm 1958 toàn trường tham gia đợt lao động nông nghiệp tại Bình Đà, HĐ Hà Đông. Quên sao được hình ảnh thầy Hiệu trưởng cùng những thầy Lê Văn Thiêm, Hoàng Xuân Nhị, Nguyễn Hoán…. đi chăn trâu, gánh lúa, đào kênh tại Bình Đà, Yên Viên hay tham gia bổ những nhát cuốc thứ nhất để xây dựng khu dã ngoại khu vui chơi vui chơi công viên Thống Nhất ( tại Hồ Bảy Mẫu) sau khoản thời hạn toàn trường nghe lời lôi kéo “ biến căm thù thành hành vi” do Cố Giáo sư Trần Văn Giàu thay mặt lãnh đạo phát động sau vụ thảm sát Phú Lợi.
Trong trong năm theo học chúng tôi được tận mắt tận mắt chứng kiến thầy Hiệu trưởng đã cùng lãnh đạo nhà trường nhiều lần chủ trì đón tiếp những vị lãnh đạo vương quốc và quốc tế đến thăm Trường. Bác Hồ cùng với những Tổng thống, quản trị, Thủ tướng những nước như E. Vôrôsilôv( Liên Xô), MicôiĂng ( Liên Xô), Chu Ân Lai ( Trung Quốc), Xucácnô ( Inđônêxia), Praxat (ấn Độ) đến thăm và rỉ tai với sinh viên.
Khoá 1 dự tính học 4 năm nhưng do nhu yếu cán bộ đồng thời để sẵn sàng tốt cho chương trình giảng dạy năm thứ 4 có chất lượng, nhà trường làm lễ tốt nghiệp cho chúng tôi sau khoản thời hạn kết thúc 3 năm học ( trước chúng tôi là khoá học của trường Đại học Sư phạm cũng chỉ được học hai năm có bổ túc vài tháng hè). Một số được giữ lại trường làm cán bộ giảng dạy, phần lớn đi giảng dạy phổ thông hay công tác làm việc tại những Viện, số ít chúng tôi được chọn đi học tiếp tại trường Đại học Tổng hợp Lômônôxốp Matxcơva Liên Xô. Tiễn chúng tôi, Giáo sư Hiệu trưởng cùng bí thư Đảng uỷ Lê Hoàng Linh dặn dò : những em thông qua đó nhớ học tập khá đầy đủ những kiến thức và kỹ năng về ngành khoa học được phân công vì đấy là lớp thứ nhất được Nhà trường gửi đi, đồng thời tìm hiểu học thêm được những điều hay trong việc tổ chức triển khai bộ môn, phòng thí nghiệm, khoa, trường để về xây dựng Trường ta. Giáo sư đã cùng lãnh đạo Trường chụp hình lưu niệm với từng nhóm cán bộ sinh viên vừa tốt nghiệp trước lúc lên đường.
Sau 3 năm học chuyên ngành theo phân công nhiều anh chị em đã trở về công tác làm việc, giảng dạy tại trường, trở thành nòng cốt trong việc xây dựng một số trong những bộ môn khoa học. Ba chúng tôi gồm Đào Huy Bích, Nguyễn Hữu Ngự và Phan Văn Hạp ở khoa Toán được tiếp tục làm nghiên cứu và phân tích sinh thêm thuở nào hạn để bảo vệ luận án Tiến sĩ ( Tên gọi trước đấy là Phó Tiến sĩ của Liên Xô).
Sau khi bảo vệ thành công xuất sắc luận án Tiến sĩ, 3 bạn hữu chúng tôi được Thầy Hiệu trưởng đón về tiếp tục công tác làm việc tại Trường, Khoa vào nửa thời gian đầu xuân mới 1965 khi miền Bắc xộc vào thời kỳ chống cuộc chiến tranh phá hoại ác liệt của đế quốc Mỹ.
Trường sơ tán, Thầy Hiệu trưởng cùng Hiệu bộ đóng tại xóm Đình, xã Văn Yên, huyện Đại Từ, Bắc Thái. ấn tượng đẹp về Thầy Hiệu trưởng tóc bạc phơ, hằng ngày tập thể dục, đi lại ở khu vực Hiệu Bộ gần “ núi Xem” vẫn sâu đậm trong tâm khảm chúng tôi.
Tuy chỉ là một trong số hàng trăm cán bộ giảng dạy của Trường, tuy nhiên mỗi lần được gặp Giáo sư Hiệu trưởng tôi vẫn được Thầy ân cần thăm hỏi động viên cả về việc làm lẫn tình hình mái ấm gia đình (nhất là sau khoản thời hạn Thầy biết bố tôi đã có trong năm học tại trường Bưởi). Biết tôi tham gia công tác làm việc Đoàn Thanh niên Trường nên mỗi lần gặp Thầy đều lưu ý thăm hỏi động viên về tâm tư nguyện vọng, nguyện vọng, về trào lưu của những Thầy, cô giáo trẻ, của sinh viên.
Vào những tháng thời gian ở thời gian cuối năm 1969 khi tình hình được cho phép ( đế quốc Mỹ buộc phải ngừng ném bom phía Bắc vĩ tuyến 20), Trường chuyển dần về Tp Hà Nội Thủ Đô – Khoa Toán chúng tôi chuyển về Đông Hội – Cổ Loa, Đông Anh.
Đầu năm 1970 tôi được Bộ trưởng chỉ định làm Chủ nhiệm khoa Toán của Trường, vì vậy có nhiều dịp được gặp Thầy hơn. Kỳ thi tuyển sinh Đại học thứ nhất được tổ chức triển khai trở lại theo chỉ huy trực tiếp của cố Bộ trưởng Tạ Quang Bửu. Hình thức thi được tổ chức triển khai theo đề thi chung từng khối và vị trí thi theo từng tỉnh, thành nhằm mục tiêu tạo Đk thuận tiện cho thí sinh
Trường Đại học Tổng hợp Tp Hà Nội Thủ Đô được phân công phụ trách Hội đồng thi Nghệ An – tỉnh có số thí sinh đông nhất miền Bắc lúc bấy giờ. Tôi được lãnh đạo nhà trường cử làm Phó quản trị trực tiếp giúp việc cho quản trị Hội đồng thi là Giáo sư Hiệu trưởng. Thầy nói với tôi khi nhận trách nhiệm “Tôi đề xuất kiến nghị chỉ định anh làm Phó quản trị Hội đồng vì anh là Chủ nhiệm khoa trẻ đồng thời lại sở hữu trình độ Toán – một môn thi trọng điểm”.
Lần thứ nhất tôi được ở cùng Thầy và cố Giáo sư Nguyễn Thạc Cát trong nhà dân ( nhà cụ Thông) ở xã Diễn Phong, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An trong những ngày tổ chức triển khai thi tuyển sinh. Chổ ở của Thầy và chúng tôi cũng là nơi họp Ban chỉ huy với những cụm trưởng những điểm thi. Địa điểm bảo vệ và phân phối đề thi ở ngay nhà cạnh bên do anh Phạm Kim Toả – Phó phòng tổ chức triển khai phụ trách bảo mật thông tin an ninh. Mỗi sáng vào lúc 4h, Thầy đã dậy tập thể dục, tiếp sau đó ăn sáng qua loa để sẵn sàng cho buổi giao đề thi, dặn dò cán bộ trước lúc những cụm trưởng đưa xe phân phối đề thi tới những điểm thi đặt tại những trường học trên khắp huyện Diễn Châu trải dài từ km 35 đến km 60 phía Bắc thành phố Vinh.
Là đợt thi thứ nhất được tổ chức triển khai sau cuộc chiến tranh phá hoại đợt 1 của đế quốc Mỹ , hơn thế nữa lại thi tại những địa phương nên đích thân Bộ trưởng trực tiếp đi kiểm tra. Ngay sau buổi thi thứ nhất Bộ trưởng đã vào Nghệ An và ở lại cùng chúng tôi cho tới kết thúc môn thi thứ ba. Sau khi nghe đến Giáo sư Hiệu trưởng – quản trị Hội đồng thi và đại diện thay mặt thay mặt Ty Giáo dục đào tạo Nghệ An văn bản báo cáo giải trình về tổ chức triển khai thi, Bộ trưởng hỏi tôi nhận xét về đề thi môn Toán. Tôi xin phép nói nhận xét thành viên : “ Thưa Bộ trưởng, đề Toán rất hay nhưng khó phân loại vì có 2 vướng mắc ( bài toán) hơi lạ so với thí sinh!”. Bộ trưởng tỏ ra do dự và nói ngay : “Hay mà khó phân loại là hỏng vì thiếu gì bài toán hay nhưng cho kỳ thi tuyển sinh thì phải phân loại được!”. Bộ trưởng trầm ngâm cho tới lúc ăn chiều! Thầy Hiệu trưởng nói nhỏ với tôi : “ Nhận xét của anh về đề Toán làm Bộ trưởng suy tư nhiều, tính của ông là như vậy, hễ có điều gì chưa hài lòng là ông luôn tâm lý, tìm nguyên nhân và cách xử lý!”. Kết thúc môn thi thứ 3 : Hoá học, Thầy trao đổi với Giáo sư Nguyễn Thạc Cát rồi cho gọi một thí sinh người miền núi Nghệ An lên gặp lúc biết em này vì đau bụng nên không thi hết buổi. Nghe trình diễn, được biết vì đau bụng đột ngột nhưng nhờ một viên thuốc mang theo người, em đã bình ổn và chỉ mất khoảng chừng 30 phút thời hạn làm bài nên bài thi không hoàn thành xong tốt. Thầy đã nhắc tôi ghi lại tình hình rõ ràng để phản ánh lên Ban chỉ huy thi của Bộ. Tác phong sâu sát của Thầy được thể hiện trong mọi việc làm và so với mọi người.
Người dân trong vùng quanh nơi Ban chỉ huy thi ở vẫn truyền miệng nhau về một “ Ông Tiên tóc bạc phơ” múa Thái cực quyền vào sáng sớm. Những năm tháng ở trường, được học rồi thao tác và trực tiếp giúp việc Thầy, tôi học tập được thật nhiều, nhất là lòng nhân ái, đức độ, tư cách của người thầy.
Đợt tuyển quân thời gian đầu xuân mới học 1971 – 1972 nhiều sinh viên và cả cán bộ giảng dạy trẻ của Trường viết đơn tình nguyện nhập ngũ. Việc tiễn đưa hơn 400 cán bộ và sinh viên lên đường được tổ chức triển khai trang trọng và cảm động. Những thanh niên sinh viên đang học năm thứ hai, thứ 3 hay vừa trải qua kỳ thi tuyển sinh mới nhập học, nhiều thầy giáo trẻ được giữ lại làm cán bộ của Trường chưa bao lâu đã theo tiếng gọi của Tổ quốc lên đường. Sân vận động sau nhà Liên Hợp khu Thượng Đình ( nay là vườn hoa của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên) – nơi làm lễ xuất quân) – được trang hoàng đơn thuần và giản dị nhưng trang trọng. Sau lời phát biểu ngắn của cố Bí thư Đảng uỷ Nguyễn Anh Tuấn, Thầy Hiệu trưởng thay mặt lãnh đạo Trường và toàn thể cán bộ, sinh viên ở lại tâm tình với những người dân ra đi. Không cao giọng hiệu triệu, lôi kéo mà chỉ nói lên tấm lòng của Thầy, của toàn Trường với những em, đồng thời không quên nhắc nhở như một lời hứa hẹn: “ Chiến thắng trở về, Thầy và toàn trường chứng minh và khẳng định vẫn mở rộng cửa đón nhận những em!”.
Vừa tiễn quân xong, Thầy lại lo cùng toàn trường tham gia khắc phục hậu quả của trận lụt thế kỷ so với miền Bắc. Cùng toàn Trường đi cứu gạo bị ngập tại Yên Viên, Thầy nghĩ tới việc phải dùng trình độ của Trường để góp thêm phần xử lý và xử lý hậu quả. Chỉ đạo cán bộ khoa Vật lý Phục hồi máy móc điện tử, những khoa ngành khác tìm cách ứng dụng trình độ của tớ để vừa khắc phục hậu quả vừa lo đề phòng lâu dài như việc chống mối thân đê, khắc phục những cản trở dòng chảy … Tuy trường vừa mới được bổ trợ update lãnh đạo như những đồng chí Nguyễn Anh Tuấn, Nguyễn Đình Tứ, Đỗ Tư, Đặng Huy Chi… tuy nhiên với cương vị Hiệu trưởng Thầy vẫn chăm sóc mọi mặt cho sinh viên, thầy giáo cô giáo và cán bộ nhân viên cấp dưới của nhà trường.
Là nhà khoa học đã từng làm nghiên cứu và phân tích sinh rồi trợ giảng cho Nhà Bác học lớn Jolio – Curie nhưng rất nhã nhặn, ít khi Thầy nói ra. Một lần, khi tiếp quý khách quốc tế là những nhà khoa học lớn, khi nghe đến tôi trình làng về Thầy, họ rất khâm phục, ngưỡng mộ. Việc Thầy được chính Bác Hồ cử làm Hiệu trưởng Trường Đại học Tổng hợp Tp Hà Nội Thủ Đô cũng không nhiều nếu không thích nói là rất ít người biết vì theo Thầy chính Thầy cũng chỉ biết điều này khi nghe đến Thủ tướng Phạm Văn Đồng nói. Năm 1981 – một năm trước đó khi Thầy nghỉ hưu, do việc phân công tác làm việc cho sinh viên tốt nghiệp có trở ngại, Uỷ Ban Kế hoạch Nhà nước đã thông tin cắt chỉ tiêu tuyển sinh của Trường ĐHTH Tp Hà Nội Thủ Đô. Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp đã bó tay. Chính Thầy đã nhờ việc can thiệp của Thủ Tướng nên Trường vẫn được tuyển sinh. ý kiến của Thủ tướng rất rõ ràng ràng : “ Bất kỳ tình hình nào, trường ĐHTH Tp Hà Nội Thủ Đô – bộ mặt của giáo dục Đại học Việt Nam – cũng phải có chỉ tiêu tuyển sinh!”.
Từ năm 1977, trường ĐHTH Tp Hà Nội Thủ Đô còn được Bộ giao thêm trách nhiệm cử những Trưởng Tiểu ban và tổ chức triển khai thi những môn khoa học cơ bản cho việc tuyển Nghiên cứu sinh đi quốc tế, đồng thời cấp xác nhận cho một số trong những cán bộ khoa học, giảng dạy có thâm niên thuộc những Trường, những Viện về những môn khoa học cơ bản để hoàn tất thủ tục về hồ sơ phong học hàm mà do tình hình quý khách quan của cuộc chiến tranh, trước đó họ chưa tồn tại Đk tiến hành. Thầy đã lắng nghe kỹ lưỡng từng trường hợp làm cho ý kiến chỉ huy cách tiến hành sao cho vừa công minh vừa có chất lượng.
Trong trong năm được giúp việc Thầy trong công tác làm việc đào tạo và giảng dạy và có thời hạn công tác làm việc Nghiên cứu Khoa học ( khi anh Phan Tống Sơn đi thực tập ở CHDC Đức) duy nhất một lần tôi thấy Thầy nóng giận.
Hôm đó, có 2 vợ chồng đeo hàm Thượng tá và Trung tá Quân Y( tự trình làng là Chủ nhiệm khoa thụôc Viện Quân Y) xin gặp Thầy Hiệu trưởng. Con gái của 2 vị đó thi vào khoa Sinh trường ĐHTH Tp Hà Nội Thủ Đô. Hồi đó những bài thi do Trường tổ chức triển khai chấm nhưng kết quả chỉ được công bố một lần sau khoản thời hạn Bộ duyệt và trước đó những bài thi không được phép ráp phách. Công việc rọc phách, lên điểm, ráp phách đều do cán bộ giáo vụ cùng một số trong những cán bộ được chọn và tiến hành thủ công. Một cán bộ phòng giáo vụ do đã xem trước và thông tin điểm thi cho mái ấm gia đình. Do việc xem điểm lén lút nên không đúng chuẩn và mái ấm gia đình được báo điểm sai, từ trượt thành đỗ! Việc mái ấm gia đình vướng mắc là dễ hiểu, tuy nhiên thái độ 2 vị phụ huynh lại xác lập là Trường có xấu đi và hơn thế còn tỏ ra hách dịch muốn kiện cáo lên cấp trên. Thầy cho gọi tôi sang và giao trách nhiệm trực tiếp xử lý và xử lý đến cùng, đồng thời thẳng thắn nói với những vị đó là thái độ của mình không phải của những người dân hiểu biết! Vấn đề sau này được xử lý và xử lý sáng tỏ. Đối chiếu bài thi với chữ viết trong những vở học thường ngày của thí sinh mà tôi đã yêu cầu mái ấm gia đình phục vụ nhu yếu, họ phải công nhận không tồn tại tín hiệu của sự việc đánh tráo bài thi. Thêm nữa được biết đấy là lần thi thứ hai còn lần thi thứ nhất thí sinh chỉ đạt mức tổng 3 môn dưới 5 điểm. Kết quả khá có hậu là hai vợ chồng đến xin lỗi Thầy Hiệu trưởng và Trường về kiểu cách hành xử thiếu thận trọng.
Đầu năm 1973, sau khoản thời hạn Hiệp định Paris được ký kết, vào một trong những đêm thời gian cuối thời điểm tháng 2 đã xẩy ra một vụ sập nhà ( cấp 4) ở ký túc xá Lò Đúc. Một nửa dãy nhà 6 gian bị đổ nát vụn giữa đêm khuya, ba gian nhà bị sập gồm một gian là nơi ở của mái ấm gia đình tôi, 2 gian còn sót lại là nơi ở của 3 mái ấm gia đình khác. Rất may cả 3 mái ấm gia đình đều không gặp tai nạn đáng tiếc về người. Trời chưa sáng, Thầy Hiệu trưởng đã xuất hiện để thăm hỏi động viên tình hình. Khi cháu Phan Quốc Bình – con trai út của tôi- bị sốt cao, biết tin Thầy đã cho xe đưa cháu đi cấp cứu, mặc dầu hôm đó có cuộc họp lãnh đạo Trường do Thầy chủ trì.
Hồi tưởng lại những kỷ niệm, tôi cứ như thấy hiện lên trước mắt mình bóng hình thân thương, tác phong mẫu mực, sâu sát và cách ứng xử lịch thiệp đầy trí tuệ của Thầy – Cố Giáo sư Nhà Giáo nhân dân, Hiệu trưởng thứ nhất và lâu nhất của Trường ĐHTH Tp Hà Nội Thủ Đô – ngôi trường nay tuy không hề tên nhưng đã tạo dấu ấn thâm thúy trong phong thái giảng dạy, học tập, nghiên cứu và phân tích khoa học mà lớp lớp sinh viên trong năm trước đó đây đã tiếp thu được từ Thầy và những Thầy giáo, cô giáo khác đã từng thao tác tại Trường.
Tên của Thầy đã được Nhà nước đặt cho một đường phố, cho một Giảng đường lớn của Đại học Quốc gia Tp Hà Nội Thủ Đô, tuy nhiên thâm thúy và quan trọng hơn, bất diệt hơn là lòng biết ơn của lớp lớp sinh viên đã trưởng thành từ ngôi trường Đại học Tổng hợp Tp Hà Nội Thủ Đô và tiếp nối đuôi nhau là những học trò, con cháu của mình.
| 
In nội dung bài viết 
Gửi cho bạn hữu 
Xem tin bài theo thời hạn :
