Thế nào là quần xã sinh vật trình bày một số đặc trưng cơ bản của quần xã 2022

Mẹo Hướng dẫn Thế nào là quần xã sinh vật trình diễn một số trong những đặc trưng cơ bản của quần xã Mới Nhất


Heros đang tìm kiếm từ khóa Thế nào là quần xã sinh vật trình diễn một số trong những đặc trưng cơ bản của quần xã 2022-05-19 00:10:05 san sẻ Bí quyết Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách 2021.








Quần xã sinh học (tiếng Anh: Community) là một tập hợp những quần thể sinh vật khác loài, cùng sống trong một sinh cảnh, vào một trong những khoảng chừng thời hạn nhất định.[1][2][3][4] Các sinh vật trong quần xã có quan hệ ngặt nghèo với nhau và với môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sinh sống. Khi xét chung quần xã sinh vật và sinh cảnh bảo phủ quanh nó, ta được khái niệm hệ sinh thái xanh (ecosystem)[5]. Các quần thể sinh vật trong quần xã có quan hệ, tác động qua lại lẫn nhau và với môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên để tồn tại (hay nói cách khác, sinh vật trong quần xã thích nghi với môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên) và tăng trưởng ổn định qua thời hạn[6], do đó quần xã có cấu trúc tương đối ổn định[7]. Thí dụ, Vườn vương quốc Cúc Phương ở Việt Nam là một quần xã rừng nhiệt đới gió mùa, có nhiều quần thể sinh vật cùng sinh sống ở nơi đây như chò xanh, chò chỉ, đăng[8], khướu mỏ dài[9] trong thuở nào hạn dài.




  • Thành phần loài

  • Sự phân bổ những loài trong không khí

  • Video tương quan



Vườn Quốc gia Grand Canyon cùng với sông Colorado ở miền Tây Nam Hoa Kỳ là một trong những quần xã tự nhiên nổi trội trên toàn thế giới.



Rừng Larose ban sơ là rừng tự tạo, nhưng nay là một quần xã có nhiều quần thể sinh vật như thích ba lá, phong bạc, thông rụng lá, nai sừng tấm, gấu mèo, hải ly.


Cũng tựa như quần thể hay hệ sinh thái xanh, quần xã là một Lever tổ chức triển khai sống của sinh giới vì quần xã có cấu trúc tương đối ổn định; quần xã luôn tăng trưởng và tiến dần đến một quần xã ổn định (diễn thế sinh thái xanh); những sinh vật trong quần xã có quan hệ ngặt nghèo với nhau; những thành phần trong quần xã và giữa quần xã với môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên vô sinh có sự trao đổi, chuyển hóa vật chất và truyền tích điện. Điều này cũng đúng với những quần xã tự tạo như rừng Larose (Canada)[10]. Tiêu chuẩn để nhận ra (phân biệt) một quần xã trọn vẹn có thể nhờ vào sự thích hợp của nó với cảnh sắc hoặc sự khác lạ của quần xã đang xét với quần xã khác. Sự khác lạ đấy được thể hiện qua những quần hợp xuất hiện trong nó. Quần hợp[11] (Association) là một loại quần xã thực vật với thành phần xác lập, có những đặc tính về nơi sống như nhau và sự tăng trưởng giống hệt. Ví dụ, trên hòn đảo Plum[12] (Hoa Kỳ), quần hợp cây gỗ thông dầu (Pinus rigida) và thạch nam giả (Hudsonia tomentosa) thể hiện như một phân nhóm thực vật ở rừng ven bờ biển[6]. Tuy nhiên, trong thực tiễn, sự xác lập phạm vi của quần xã gặp nhiều trở ngại trong số đó một phần vì giữa những quần xã thường có vùng đệm (ecotone).


Sinh thái học quần xã (tiếng Anh: community ecology hay synecology) là một trong những ngành nghiên cứu và phân tích thuộc nghành sinh thái xanh học – khoa học môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên với đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu và phân tích đó là quần xã và những yếu tố phát sinh từ quần xã như: quan hệ trong quần xã, phong phú chủng loại quần xã, diễn thế sinh thái xanh, khuếch đại sinh học… từ đó đề xuất kiến nghị ra những hành vi, giải pháp trấn áp sinh học để duy trì sự ổn định trong quần xã.


 


Các quy mô vùng đệm rất khác nhau


Không gian quần xã gồm có hai vùng đó là: vùng lõi (core) và vùng đệm hay vùng biên (ecotone).


  • Vùng lõi (Core) nằm ở vị trí phía TT quần xã, đấy là nơi có Đk sinh thái xanh tương đối ổn định và hệ động – thực vật ở đây thường là những loài đặc trưng cho từng quần xã.


  •  


    Một hiên chạy sinh học ở BrazilVùng đệm (Ecotone) nằm xung quanh TT quần xã và là nơi tiếp giáp giữa những quần xã rất khác nhau ví dụ vùng ngập mặn (salt marsh) là vùng đệm giữa quần xã trên cạn và quần xã dưới nước hay núi Ventoux (Pháp) là vùng biên giữa hệ động – thực vật giữa vùng bắc và vùng nam (le midi) của Pháp. Điều kiện môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên ở đây tương đối đầy dịch chuyển và mang tính chất chất chất trung gian giữa hai quần xã do đó, hệ động – thực vật có sự giao thoa giữa những loài rất khác nhau và những loài ấy thường có Xu thế khai thác lợi thế từ hai phía môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên, ví dụ gà gô trắng cổ khoang (Bonasa umbellatus) sống ở những cánh rừng xứ Maine cần môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên rừng để làm tổ, ẩn náu và tìm thức ăn vào ngày đông nhưng chúng cũng mong ước những nơi thoáng đãng với bụi cây cối mọc dày để kiếm thức ăn ngày hè[13]. Chuỗi thức ăn ở đây khá phức tạp do đó phần lớn độ phong phú chủng loại của vùng đệm thường to nhiều hơn độ phong phú chủng loại của vùng lõi quần xã, gọi là hiệu ứng vùng biên (edge effect).


Việc chia cắt những quần xã thành nhiều quần xã rất khác nhau trọn vẹn có thể làm giảm diện tích quy hoạnh s vùng lõi và tăng diện tích quy hoạnh s vùng đệm như việc xây dựng đường xá xuyên rừng hay đào kênh… Do đó, Đk môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên trong quần xã trở nên dịch chuyển hơn và trọn vẹn có thể tác động xấu đi đến những loài phân bổ ở vùng lõi (vốn đã thích nghi với môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống ổn định). Bên cạnh đó, việc mở rộng đường biên giới tự tạo trọn vẹn có thể tác động xấu đến những quần thể phân bổ ở vùng lõi bằng phương pháp tạo Đk cho loài ở vùng biên trở thành loài ưu thế và tăng trưởng lấn át những loài khác. Ví dụ, chim chìa vôi đầu trắng (Molothrus ater) phân bổ ở vùng biên có tập tính đẻ trứng vào tổ của những loài khác và kiếm ăn ở những cánh đồng quang đãng. Hoạt động chặt cây, mở rộng đường biên giới của con người tạo Đk cho việc tranh giành tổ của loài chim này tăng thêm cùng với mất môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống làm nhiều loài chim bị “tận dụng” suy giảm trầm trọng[14]. Để khắc phục tác động của sự việc mất nơi ở của những quần thể phân bổ ở vùng lõi, người ta xây hình thành những hiên chạy phong phú chủng loại sinh học (biology corridor). Hành lang phong phú chủng loại sinh học là một dải hẹp hoặc một dãy những cụm sinh cảnh nhỏ liên kết những quần xã chia cắt với nhau[15], tạo Đk cho những sinh vật di cư mà giảm sút rủi ro đáng tiếc tiềm ẩn tiềm ẩn rình rập đe dọa từ hoạt động giải trí và sinh hoạt con người, thậm chí còn nó còn tạo Đk cho sinh vật kết đôi với bạn tình ở khu vực mới làm tăng phong phú chủng loại di truyền và hạn chế sự giao phối gần. Tuy nhiên, hiên chạy trọn vẹn có thể tạo Đk cho việc lây dịch bệnh giữa những quần xã rất khác nhau ví dụ tạo Đk cho ve mang bệnh dịch chuyển giữa những khu rừng rậm phía bắc Tây Ban Nha[16].


Thành phần loài


Các thành viên sinh vật trong quần xã tác động qua lại với nhau trải qua hai quan hệ chính: sinh sản và dinh dưỡng. Mối quan hệ sinh sản chỉ xuất hiện giữa những thành viên cùng loài vì giữa những thành viên khác loài luôn xuất hiện những trở ngại về sinh sản (cách ly sinh sản) nên chúng không thể giao phối được với nhau hoặc nếu có thì con lai hoặc bị thai lưu hoặc bất thụ. Trong khi quan hệ dinh dưỡng xuất hiện giữa những thành viên cùng loài hoặc khác loài.


Về phần quan hệ dinh dưỡng cùng loài, xin hãy tìm hiểu thêm bài Quần thể, trong nội dung bài viết này ta chỉ xét đến quan hệ dinh dưỡng khác loài. Chính quan hệ này làm phân hóa vai trò của từng loài trong quần xã, từ đấy là cơ sở để hình thành nên những “giai cấp” trong quần xã. Mỗi “tầng lớp” được đặc trưng bởi vai trò (hay nói theo nghĩa khác là mức độ hoạt động giải trí và sinh hoạt) và sinh khối (biomass) mà chúng góp vào quần xã, những “tầng lớp” rất khác nhau cũng tác động qua lại lẫn nhau để cùng xây dựng một quần xã ổn định hơn.


Đa dạng quần xã


Đa dạng quần xã được xem xét ở hai khía cạnh đó là số lượng loài có trong quần xã và số lượng thành viên của mỗi loài. Quần xã càng phong phú chủng loại khi số lượng loài càng nhiều và kích thước quần thể tương đối xấp xỉ bằng nhau. Để xác lập phong phú chủng loại quần xã, người ta trọn vẹn có thể dùng nhiều phương pháp thống kê rất khác nhau. Trong số đó có hai khuynh hướng đó là sử dụng phân bổ thống kê về tỷ trọng tương đối của những loài (chỉ số Fisher, chỉ số Margalef) và sử dụng lý thuyết thông tin để phân tích tổ chức triển khai bậc quần xã (chỉ số Shannon, chỉ số Simpson).


Độ giàu loài

 




Mối quan hệ giữa độ giàu những loài thuộc chi Pristimantis và diện tích quy hoạnh s quần xã ở Ecuador


Độ giàu loài (Species richness), kí hiệu là

R

displaystyle R
 
, là chỉ số về số lượng loài rất khác nhau có trong quần xã[17]. Nếu quần xã có 10 loài thì độ giàu loài

R

=

10

displaystyle R=10
 
. Nhìn chung, độ giàu loài thường lớn ở những vùng khí hậu cận xích đạo, nhiệt đới gió mùa gió mùa, ôn đới và thấp ở vùng hoang mạc, hàn đới. Ngoài ra, trong những loài người ta còn xác lập độ phong phú (

p.

displaystyle ce p.
 
) của loài đó bằng công thức sau:

p.

i

=

n

i

N

displaystyle p_i=frac n_iN
 
với ni là số lượng thành viên loài đó (hay còn gọi kích thước quần thể loài đó) và N là tổng số lượng thành viên thuộc nhiều loài sinh vật rất khác nhau.


Chỉ số Shannon

Chỉ số Shannon (Shannon index) hay chỉ số Shannon – Weiner là một trong những phương pháp tính toán độ phong phú chủng loại của quần xã một cách trực quan nhất:




H



=





i

=

1

R

p.

i

.

ln



p.

i

=



(

p.

1

ln



p.

1

+

p.

2

ln



p.

2

+

.

.

.

+

p.

R

.

ln



p.

R

)

displaystyle H’=-textstyle sum _i=1^Rp_i.ln p_i=-(p_1ln p_1+p_2ln p_2+…+p_R.ln p_R)
 


Trong số đó, H’ là chỉ số Shannon, R là độ giàu loài (species richness), pi là mức độ phong phú của loài i. Giá trị của H’ càng cao thì quần xã càng phong phú chủng loại và ngược lại.


Chỉ số Simpson

Chỉ số Simpson (Simpson index) cũng là một trong những phương pháp tính toán độ phong phú chủng loại của quần xã, gọi

λ

displaystyle lambda
 
là chỉ số Simpson thì công thức tính là




λ

=



i

=

1

R

p.

i

2

=

p.

1

2

+

p.

2

2

+

.

.

.

p.

R

2

displaystyle lambda =sum _i=1^Rp_i^2=p_1^2+p_2^2+…p_R^2
 


Trong số đó,

p.

i

displaystyle p_i
 
là mức độ phong phú của loài i. Khoảng giá trị của của

λ

displaystyle lambda
 


0



λ



1

displaystyle 0leq lambda leq 1
 
, trong số đó quần thể có mức giá trị

λ

displaystyle lambda
 
càng tiến về 0 thì quần xã càng phong phú chủng loại. Nếu lấy

1



λ

displaystyle 1-lambda
 
thì ta được chỉ số phong phú chủng loại Gini – Simpson và thời gian lúc bấy giờ quần xã có chỉ số Gini – Simpson càng lớn thì quần xã càng phong phú chủng loại và ngược lại.


Một số chỉ số khác

Chỉ số phong phú chủng loại alpha-Fisher thể hiện độ phong phú chủng loại loài trong quần xã và được xem bởi công thức

S

=

α

ln



(

1



N

α

)

displaystyle S=alpha ln(1-frac Nalpha )
 
trong số đó S là tổng số loài,

α

displaystyle alpha
 
là chỉ số phong phú chủng loại loài và N là tổng số thành viên trong quần xã.


Chỉ số phong phú chủng loại Magarlaf (M) được xem bởi công thức

M

=

S



1

ln



N

displaystyle M=frac S-1ln N
 
trong số đó, S là tổng số loài, N là tổng số thành viên trong quần xã. Giá trị M càng lớn thì quần xã càng phong phú chủng loại và ngược lại.


Chỉ số phong phú chủng loại Menhinick (DMn) được xem bởi công thức sau

D

M

n

=

S

N

displaystyle D_Mn=frac Ssqrt N
 
trong số đó S là tổng số loài, N là tổng số thành viên trong quần xã. Giá trị DMn càng lớn thì quần xã càng phong phú chủng loại và ngược lại.


Ngoài ra, còn nhiều phương pháp định tính độ phong phú chủng loại của quần xã như phong phú chủng loại alpha, phong phú chủng loại beta, phong phú chủng loại gamma…


Các nhóm loài trong quần xã


Loài ưu thế

 


Đước (Rhizophoracae) là loài ưu thế ở nhiều bãi lầy triều ở vùng nhiệt đới gió mùa trên toàn thế giới.


Loài ưu thế (Dominant species) có sinh khối lớn (kích thước quần thể lớn), đóng vai trò quan trọng trong quần xã và tác động quyết định hành động đến những yếu tố sinh thái xanh của môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên[18]. Loài ưu thế hoạt động giải trí và sinh hoạt rất mạnh trong quần xã. Trong những quần xã trên cạn, loài thực vật có hạt có số lượng nhiều, kích thước lớn thường là loài ưu thế do chúng tác động rất rộng lên Đk môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên (khí hậu). Ví dụ, ở những bãi lầy triều, cây Đước có tác dụng tạo Đk cho những loài sinh vật khác ví như cua, tôm, những loại cá… trọn vẹn có thể cư trú nơi đây, mặt khác cây Đước còn điều trung khí hậu, ngăn cản tình trạng xói mòn đồng bằng, cố định và thắt chặt những bãi bồi ven bờ biển (tác động lên yếu tố thổ nhưỡng).[19]


Loài ưu thế có mức độ hoạt động giải trí và sinh hoạt rất rộng trong quần xã, chúng thay đổi Đk môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên dẫn đến việc tiến hóa quần xã (diễn thế sinh thái xanh). Hay nói cách khác, loài ưu thế quyết định hành động đến chiều hường biến hóa của quần xã trong quy trình diễn thế sinh thái xanh. Ví dụ, vào thế kỉ 19, ở châu Mỹ, hoạt động giải trí và sinh hoạt dinh dưỡng mạnh mẽ của bò rừng bison đã tàn phá những khu rừng rậm và tạo Đk cho đồng cỏ tăng trưởng, góp thêm phần thu hút nhiều loài chim, thú, sâu bọ, trong ví dụ này, bò rừng bison đóng vai trò là loài ưu thế thì hoạt động giải trí và sinh hoạt của chúng là “tiềm năng” cho việc thoái hóa từ rừng thành đồng cỏ.[20]


 


Vịnh Glacier (Alaska, Hoa Kỳ) là một trong những ví dụ về yếu tố thay đổi loài ưu thế ứng với mỗi quá trình tăng trưởng của quần xã.


Loài ưu thế đặc trưng cho từng quần xã, khi quần xã biến hóa thì loài ưu thế cũng thay đổi. Loài ưu thế biến hóa môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên theo phía có lợi cho chúng. Tuy nhiên, có một số trong những loài trọn vẹn có thể chịu đựng được và chúng trọn vẹn có thể tồn tại giữa loài ưu thế đế sinh trưởng và tăng trưởng, những loài này trọn vẹn có thể là loài thứ yếu. Dần dần, chúng sinh sản và tăng trưởng vượt bậc hơn loài ưu thế ban sơ. Khi ấy, loài thứ yếu sẽ trở thành loài ưu thế mới, chúng sẽ thay đổi môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên theo phía có lợi cho bản thân mình chúng. Còn loài ưu thế ban sơ sẽ từ từ bị vô hiệu bỏ khỏi môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên do hoạt động giải trí và sinh hoạt biến hóa môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên của loài ưu thế sau sẽ tạo ra Đk bất lợi cho loài ban sơ. Hay nói đơn thuần và giản dị hơn là loài ưu thế “tự đào huyệt chôn mình”[3] và góp thêm phần đưa loài thứ yếu “nối ngôi”.




Ví dụ về quy trình diễn thế ở vùng đất đá dài khoảng chừng 100 kilomet còn sót lại sau khoản thời hạn sông băng trải qua vịnh Glacier (Alaska, Hoa Kỳ) vào trong năm 1870, ban sơ những loài tiên phong rêu tản, rêu… xâm chiếm lớp băng tích, biến hóa Đk môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên tạo Đk cho tăng trưởng cho loài đến sau; trải qua con phố phát tán bằng gió, liễu lá (Chamaenerion angustifolium) tăng trưởng mạnh mẽ và tự tin và trở thành loài ưu thế nơi đây, thời gian lúc bấy giờ cây bụi Dryas đến đây sinh sống và chịu đựng được Đk môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên dưới sự “thống trị” của liễu lá; khoảng chừng ba thập kỉ sau, cây bụi Dryas chiếm ưu thế trong quần xã và hoạt động giải trí và sinh hoạt của chúng làm giàu nguồn nitơ trong đất, tạo Đk cho một số trong những loài thân gỗ sinh sống nhất là cây gỗ bulô (tống quán sủ); khỏang vài thập kỷ sau cây tống quán sủ tăng trưởng mạnh trở thành loài ưu thế trong quá trình này, sự tăng trưởng vượt bậc, dày đặc của chúng đã làm cho cây bụi Dryas không thể sinh sống, từ từ bị vô hiệu bỏ khỏi miền đất này và đồng thời những cây vân sam gia nhập đến đây và mọc xen kẽ cây gỗ bulô; tiếp sau đó cây độc cần (hemlock) cùng cây vân sam tăng trưởng nhanh gọn và trở thành kẻ cai trị nơi đây.[1][21] Bảng tại đây tóm tắt quy trình diễn thế sinh thái xanh ở vịnh Glacier:[22]


Tóm tắt quy trình diễn thế sinh thái xanh ở vịnh Glacier từ khi băng tan đến nay






























Thời gian Tính từ lúc băng tan
5
40
60
200
Loài ưu thế
Loài tiên phong (rêu, khuẩn lam, địa y)
Thủy dương mai núi (Dryas drummondii)
Tống quán sủ (Alnus sinuata)
Vân sam (Picea sitchensis) và Độc cần tây (Tsuga heterophylla)
Độ sâu của đất (cm)
5.2
7.0
8.8
15.1
Hàm lượng đạm (g/cm²)
3.8
5.3
21.8
53.3
pH đất
7.2
7.3
6.8
3.6
Khối lượng bộ phận rơi rụng (g/m²/năm)
1.5
2.8
277
261

Như vậy, loài ưu thế trong quần xã trọn vẹn có thể thay đổi theo từng quá trình tăng trưởng của quần xã, đôi lúc người ta xem loài ưu thế là đặc trưng cho quá trình tăng trưởng của quần xã.


Loài chủ chốt

 


Sao biển tía (Pisaster ochraceus) là một loài chủ chốt có vai trò bảo vệ quần xã ven bờ biển bằng phương pháp trấn áp quần thể vẹm California (Mytilus californianus) (from Paine et al., 1969)


Loài chủ chốt (keystone species) là một hoặc vài loài có vai trò trấn áp và khống chế hoạt động giải trí và sinh hoạt của những loài trong quần xã trải qua quan hệ dinh dưỡng, đặc biệt quan trọng loài chủ chốt thường kiềm chế loài ưu thế (nhằm mục tiêu ngăn chúng tăng trưởng quá mạnh mẽ và tự tin át chế sự sinh trưởng của những loài khác trong quần xã). Loài chủ chốt thường có sinh khối nhỏ (kích thước quần thể thấp thật nhiều lần so với loài ưu thế) nhưng mức độ hoạt động giải trí và sinh hoạt của chúng tương tự hay đôi lúc nhỉnh hơn một chút ít so với loài ưu thế.


Nếu vô hiệu loài chủ chốt thoát khỏi quần xã thì loài ưu thế sẽ tăng trưởng mạnh mẽ và tự tin và ức chế những loài khác trong quần xã tăng trưởng, dẫn đến làm suy giảm nhiều loài và giảm phong phú chủng loại quần xã. Do đó, phương pháp cơ bản nhất để xác lập xem một loài nào đấy liệu có phải là loài chủ chốt trong quần xã hay là không, những nhà khoa học thường vô hiệu loài đang xét thoát khỏi quần xã và nghiên cứu và phân tích sự thay đổi phong phú chủng loại quần xã theo thời hạn. Ví dụ, voi ăn những loài cây nhỏ, trong những đồng cỏ, voi giúp tỉa những cành cây nhỏ hỗ trợ cho cỏ tiếp xúc được với nhiều ánh sáng hơn để tồn tại và tăng trưởng; nếu vô hiệu voi, trảng cỏ (savan) trọn vẹn có thể trở thành khu rừng rậm rậm rạp hoặc thảm cây bụi[23].


Thông thường quan hệ của loài chủ chốt với những loài khác là vật dữ (loài chủ chốt) – con mồi (loài khác). Ví dụ, rái cá biển ngưng trệ tác động âm của loài nhím biển lên rừng tảo bẹ – vốn là ổ sinh thái xanh của nhiều loài sinh vật biển. Trước đây do hoạt động giải trí và sinh hoạt săn bắt rái cá biển ở bờ tây Bắc Mỹ nhằm mục tiêu khai thác lông da trình làng quá rầm rộ, nên kích thước quần thể rái cá giảm tốc dưới 1000 thành viên ở bắc Thái Bình Dương. Điều này dẫn đến hậu quả là quần thể nhím biển không trở thành trấn áp và tăng nhanh gọn. Chúng phá hoại rừng tảo bẹ và hệ quả làm biến mất những loài tùy từng rừng tảo bẹ. Hậu quả là quần xã rừng tảo bẹ bị suy thoái và khủng hoảng trầm trọng. Để khắc phục tình trạng trên, những nhà khoa học tái nhập cư rái cá về những quần xã rừng tảo bẹ bị suy thoái và khủng hoảng, kết quả làm quần xã này phục hồi trở lại[24][25][26]


 


Sự phục hồi của những rặng liễu ven sông tại Blacktail Creek, vườn vương quốc Yellowstone trước (2002) và sau (năm ngoái) khi bổ trợ update sói xám vào khu vực này.


Loài chủ chốt thường thì là thú hoang dã đầu bảng. Nhờ hoạt động giải trí và sinh hoạt ăn thịt của nhóm loài không những độ phong phú chủng loại quần xã duy trì ổn định mà đôi lúc được tăng thêm, do đó quần xã trở nên ổn định, bền vững và kiên cố hơn. Ví dụ, sự vô hiệu sói xám (Canis lupus) khỏi vườn vương quốc Yellowstone đã tác động nghiêm trọng đến hệ sinh thái xanh nơi đây. Sói xám ngưng trệ số lượng thú hoang dã ăn thực vật (như bò rừng bison, hươu đuôi trắng, linh dương sừng nhánh…) do đó làm giảm mức độ tàn phá của chúng với hệ thực vật nơi đây nhất là ven sông, từ đó gián tiếp bảo vệ nguồn thức ăn của loài hải ly. Khi sói xám biến mất, kích thước quần thể loài thú hoang dã ăn cỏ tăng không trấn áp, chúng phá hoại nguồn cỏ và dẫn đến làm giảm số lượng thành viên hải ly. Quần thể hải ly giảm sút tác động trầm trọng đến hoạt động giải trí và sinh hoạt xây dựng, duy trì đập nước (vốn có vai trò giảm vận tốc làn nước, giữ đất), quần xã bị khủng hoảng cục bộ rủi ro đáng tiếc trầm trọng. Lúc bổ trợ update sói trở lại, số lượng thú hoang dã ăn thực vật bị trấn áp trở lại và quần xã được phục hồi nhanh gọn chỉ trong vài năm[27]


 


Đập hải ly ở lạch Mill, rừng vương quốc Inyo, Serra Nevada, tiểu bang California (Hoa Kỳ)


Loài cơ sở

Loài cơ sở hay còn gọi là loài nền tảng (foundation) hay kỹ sư hệ sinh thái xanh (ecosystem engineer) tác động đến quần xã không phải trải qua quan hệ dinh dưỡng của nó mà bằng những hoạt động giải trí và sinh hoạt làm tôn tạo môi trường tự nhiên tự nhiên. Hoạt động thay đổi cảnh sắc trọn vẹn có thể xuất phát từ tập tính hoặc do thu nhận sinh khối lớn từ môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên. Các loài nền tảng thường là thực vật vì tạo ra thảm thực vật là môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống và nguồn thức ăn cho những loài thú hoang dã. Ở thú hoang dã, ví dụ tiêu biểu vượt trội cho loài cơ sở đó đó là loài hải ly. Hải ly thường sử dụng những khúc gỗ, củi khô hay những hòn đá để xây hình thành những đập tự nhiên chắn ngang sông, suối hay lạch nước, tạo ra những vùng nước đầy với mục tiêu là bảo vệ chúng khỏi kẻ săn mồi[28].


Không những vậy, những chiếc đập hải ly còn tương hỗ ổn định vận tốc làn nước (hạn chế phần nào thiệt hại của lũ lụt), làm sạch làn nước (do một số trong những vi trùng trú ngụ trên đập sử dụng nguồn nitrate, phosphate của dòng chảy qua khu công trình xây dựng) từ đó hạn chế hiện tượng kỳ lạ phú dưỡng, phục hồi những hệ sinh thái xanh ngập nước, tăng lượng nước ngầm dự trữ cho khu vực (giảm thiểu tác động xấu đi của hạn hán)[29][30]. Mặt khác, do giúp tăng lượng nước ngập nên đập tạo ra môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên lí tưởng cho hoạt động giải trí và sinh hoạt sinh trưởng và sinh sản của ếch cũng như một vài thú hoang dã khác.


 


Trúc sào là loài đặc trưng ở quần xã rừng trúc Sagano, Kyoto (Nhật Bản).


Các loài khác

  • Loài đặc trưng của quần xã trọn vẹn có thể là loài đặc hữu (quần thể loài chỉ có ở quần xã này mà không tồn tại ở quần xã khác). Ví dụ, cá cóc Tam Đảo là loài đặc trưng của quần xã vùng núi Tam Đảo. Ngoài ra, loài đặc trưng còn là một loài có số lượng nhiều hơn thế nữa hẳn và có vai trò quan trọng so với những loài khác trong quần xã (trong trường hợp này chúng trọn vẹn có thể loài ưu thế). Ví dụ, ở rừng trúc Sagano (hay còn nghe biết với tên rừng Arashiyama), loài trúc sào là loài có số lượng áp hòn đảo cũng như có vai trò quan trọng so với những loài khác.

  • Loài thứ yếu là loài có mức độ hoạt động giải trí và sinh hoạt và sinh khối thấp hơn so với loài ưu thế. Một số loài thứ yếu có kĩ năng chịu đựng và tăng trưởng trong Đk môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên đang chịu sự chi phối của loài ưu thế đến một lúc chúng thay thế vai trò của loài đi trước rồi trở thành loài ưu thế mới.

     




    Cỏ đen (Juncus gerardi) là một loài tương hỗ ở đầm lầy ngập mặn New England (Hoa Kỳ)


  • Loài ngẫu nhiên (hay còn gọi là loài lạc lõng, loài vãng lai) là loài có tần số xuất hiện và độ phong phú trong quần xã rất thấp, ví như vùng biển miền Trung Việt Nam thỉnh thoảng vẫn phát hiện một số trong những con hải cẩu đi lạc và tạm trú, đấy là yếu tố cố ngẫu nhiên vì những loài trong hệ thú hoang dã Việt Nam không tồn tại loài hải cẩu.

  • Loài tương hỗ có vai trò làm tăng kĩ năng sống sót và sinh sản của những loài khác trong quần xã. Ví dụ, cỏ đen (Juncus gerardi) là một loài tương hỗ cho đầm lầy ngập mặn ở tiểu bang New England. J. gerardi có vai trò ngăn cản quy trình xâm nhập mặn bằng phương pháp che phủ mặt phẳng đất, chống bốc hơi nước và đảm bảo đất đầm lầy không trở thành yếm khí (thiếu khí oxy) bằng phương pháp dẫn truyền dưỡng khí qua mô rễ xuống lớp đất sâu (từ đó ngăn cản một số trong những quy trình gây hại cho đất như phản nitrat hóa (gây mất nguồn đạm trong đất)…).[31] Một số nhà khoa học đã tiến hành vô hiệu Juncus thoát khỏi một số trong những ô thí nghiệm thì thấy số lượng loài giảm sút một nửa so với lô đối chứng.[32] Do làm tăng kĩ năng sống sót và sinh sản của loài khác trải qua phương pháp tôn tạo môi trường tự nhiên tự nhiên, loài J. gerardi còn sẽ là loài cơ sở so với hệ sinh thái xanh này.

  • Loài gia nhập (Introduced species) hay còn gọi là loài ngoại lai là những loài vốn không phải là loài địa phương (không tồn tại sẵn trong quần xã) nhưng nhập cư vào quần xã mới do hoạt động giải trí và sinh hoạt của con người hoặc do sự dịch chuyển ngẫu nhiên của chúng. Ví dụ, cà rốt (carotte), bông cải trắng, su hào…là trọn vẹn có thể sẽ là loài gia nhập ở Việt Nam do chúng được thực dân Pháp mang từ Pháp sang Việt Nam vào thời điểm cuối thế kỉ 19, đầu thế kỉ 20. Phần lớn loài gia nhập không tồn tại hại so với quần xã. Mặc dù vậy, một số trong những loài ngoại lai khi tới vùng đất mới không chịu sự trấn áp của bất kì vật dữ nào nên đã bành trường và gây hại cho quần xã ấy, thời gian lúc bấy giờ chúng trở thành loài xâm lấn.

 


Một thành viên thỏ châu Âu hoang dã trong một trang trại ở bang Victoria (nước Australia)


 


Hiện tượng xói mòn đất bắt nguồn từ suy thoái và khủng hoảng thảm thực vật do sự chăn thả quá mức cần thiết thỏ.


  • Loài xâm lấn (Invasive species) là những loài gia nhập vào quần xã nhưng do không chịu sự trấn áp bởi bất kì loài nào nên chúng sinh sản nhanh gọn (tiềm năng sinh học cao), đối đầu thắng thế với những loài địa phương và khiến phong phú chủng loại quần xã suy giảm. Ví dụ, thỏ châu Âu được gia nhập vào nước Australia vào lúc thế kỉ 18 và tăng trưởng mạnh ở đây. Với số lượng lớn, chúng phá hoại mùa màng và rình rập đe dọa đến nền nông nghiệp nước này. nhà nước nước Australia phải sử dụng nhiều giải pháp rất khác nhau để làm giảm kích thước quần thể thỏ như xây dựng những hàng rào (ví dụ hàng rào dọc miền tây nước Australia), hay lây nhiễm virus myxoma lên thỏ, sử dụng chất độc (natri floacetat, pindone…), nhưng phần lớn những giải pháp này chỉ khống chế được số lượng thỏ trong một khoảng chừng thời hạn nhất định, tiếp sau đó quần thể lại được phục hồi mạnh mẽ và tự tin. Ví dụ tiêu biểu vượt trội khác là hiện tượng kỳ lạ Cỏ lăn (Tumbleweed) ở Hoa Kỳ và những nước khác.

 


Địa y cỏ phổi (Lobaria pulmonaria) là một loài thông tư về chất lượng không khí vì nó rất mẫn cảm với ô nhiễm không khí


  • Loài thông tư (indicator species) là những loài có vai trò thể hiện được chất lượng (định lượng) môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên xung quanh nó. Thông qua loài thông tư, ta trọn vẹn có thể đoán được tình trạng môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên và sớm có giải pháp can thiệp. Ví dụ, cánh lông (bộ Trichoptera) được sử dụng làm sinh vật thông tư cho chất lượng nước.

Sự phân bổ những loài trong không khí


Do điểm lưu ý ổ sinh thái xanh (niche) của quần thể những loài rất khác nhau nên những loài có vùng phân bổ rất khác nhau, có hai hình thức phân bổ đó là phân bổ theo chiều thẳng đứng (phân bổ phân tầng) và phân bổ theo mặt phẳng ngang.



  •  


    Cánh rừng thưa thuộc vườn vương quốc Caldera de Taburiente trên hòn đảo La Palma của quần hòn đảo CanariaPhân bố theo tầng thường gặp ở những hệ sinh thái xanh rừng mưa nhiệt đới gió mùa như rừng mưa Amazon, những rừng mưa nhiệt đới gió mùa Hawaii… Rừng mưa thường phân nhiều tầng, trong số đó trọn vẹn có thể phân thành bốn tầng chính như tầng cây nhỏ dưới cùng (gồm có những thực vật ưa bóng, cây bụi, cây ưa ẩm…), tầng cây gỗ dưới tán, tầng tán rừng, tầng vượt tán. Sự phân tần của thực vật kéo theo sự phân tầng của những loài thú hoang dã sinh sống ở đó[33] ví dụ phần lớn chim thường cư trú tại tầng tán rừng vì nguồn thức ăn của chúng là hoa, quả và chúng làm tổ ở trên nhành cây trong lúc những loài thú ăn thịt, thú ăn thực vật lại phân bổ đa phần tại tầng cây nhỏ dưới cùng; một số trong những loài thú hoang dã trọn vẹn có thể phân bổ ở hai hay nhiều tầng rất khác nhau[34].


  • Phân bố theo mặt phẳng ngang, những loài thường triệu tập ở nơi có Đk sống thuận tiện: đất phì nhiêu, nhiệt độ, yếu tố nhiệt độ thích hợp. Mặc dù phải san sẻ nguồn thức ăn, nhưng chúng lại sở hữu những quyền lợi rất khác nhau như chồng lại tác động cơ học bất lợi, tích lũy chất dinh dưỡng…[33] Cũng tựa như phân bổ của quần thể, phân bổ theo chiều ngang gồm ba dạng đó là phân bổ đều, phân bổ ngẫu nhiên và phân bổ theo nhóm[4].

Tuy nhiên, trong thực tiễn, hệ sinh thái xanh đôi lúc có sự phân bổ hỗn hợp theo hai quy mô trên.


  • Quần thể

  • Hệ sinh thái xanh

  • Sinh quyển

  • Thảm thực vật

  • Khu sinh học

  • Sinh thái học

  • Loài

  1. ^ a b Campbell và tập sự: “Sinh học ” – Nhà xuất bản Giáo dục đào tạo Việt Nam, 2010.

  2. ^ Tài liệu Chuyên Sinh học Trung học phổ thông Sinh thái học, Mai Sỹ Tuấn (Chủ Biên), Nhà xuất bản Giáo dục đào tạo Việt Nam (trang 64).

  3. ^ a b “Sinh học 12” – Nhà xuất bản Giáo dục đào tạo Việt Nam, 2019.

  4. ^ a b Vũ Trung Tạng: “Cơ sở Sinh thái học” – Nhà xuất bản Giáo dục đào tạo, 2008.

  5. ^ Cần phân biệt khái niệm hệ sinh thái xanh (ecology), khu sinh học (biome) và sinh quyển…

  6. ^ a b Bồi dưỡng Học sinh giỏi Sinh học Trung học phổ thông – Sinh thái học, Vũ Trung Tạng, Nhà xuất bản Giáo dục đào tạo Việt Nam

  7. ^ Tài liệu Chuyên Sinh học Trung học phổ thông Sinh thái học, Mai Sỹ Tuấn (Chủ Biên), Nhà xuất bản Giáo dục đào tạo Việt Nam (trang 65).

  8. ^ Nguyễn Nghĩa Thìn (1997) The vegetation of Cuc Phuong National Park, Vietnam. SIDA 17(4): 719-759.

  9. ^ Robson C. R. (1995) From the field. OBC Bulletin 21: 68-73.

  10. ^ http://en.prescott-russell.on.ca/visitors_and_leisure/larose_forest. |title= trống hay bị thiếu (trợ giúp)

  11. ^ “Association (ecology)”. Wikipedia.

  12. ^ “Plum Island (Thành Phố New York)”. Wikipedia.

  13. ^ “Winter Strageties of Ruffed Grouse in a Mixed Nothern Forest”. Jstor.

  14. ^ Biology Campbell – Reece. Pearson Education. ISBN 0805368442.

  15. ^ Theo điều 3 Luật Đa dạng sinh học 2008, “hiên chạy phong phú chủng loại sinh học là khu vực tiếp nối đuôi nhau những vùng sinh thái xanh tự nhiên được cho phép những loài sinh vật sống trong những vùng sinh thái xanh đó trọn vẹn có thể liên hệ với nhau.”

  16. ^ Agustin Estrada-Pena (2003), Biology Campbell – Reece (8th edition), Pearson Education Publisher.

  17. ^ Colwell, Robert K. (2009). “Biodiversity: Concepts, Patterns and Measurement”. In Simon A. Levin (ed.). The Princeton Guide to Ecology. Princeton: Princeton University Press. pp. 257–263.

  18. ^ Tài liệu chuyên Sinh học Trung học phổ thông – Sinh học, Mai Sỹ Tuấn (Chủ biên), Nhà xuất bản Giáo dục đào tạo Việt Nam.

  19. ^ “Cây đước phòng hộ – vệ sĩ bờ biển vùng nước mặn”. Việt Nam Forestry.

  20. ^ “Sinh học 11” (quá trình từ thời gian năm 1990 đến 2007), Hoàng Đức Nhận & Đặng Hữu Lanh – Nhà xuất bản Giáo dục đào tạo Việt Nam, 1998.

  21. ^ “Plant Succession”. National Park Service.

  22. ^ “Succession”. Glacier Bay National Park.

  23. ^ “Examples of Keystone Species”. Your Dictionary. Bản gốc tàng trữ ngày 15 tháng 11 năm 2019.

  24. ^ “Szpak, Paul; Orchard, Trevor J.; Salomon, Anne K.; Gröcke, Darren R. (2013). “Regional ecological variability and impact of the maritime fur trade on nearshore ecosystems in southern Haida Gwaii (British Columbia, Canada): evidence from stable isotope analysis of rockfish (Sebastes spp.) bone collagen”. Archaeological and Anthropological Sciences. 5 (2): 159–182. doi:10.1007/s12520-013-0122-y”. SpringerLink. Bản gốc tàng trữ ngày 29 tháng 6 năm 2020.

  25. ^ “Estes, James E.; Smith, Norman S.; Palmisano, John F. (1978). “Sea otter predation and community organization in the Western Aleutian Islands, Alaska”. Ecology. 59 (4): 822–833. doi:10.2307/1938786”. ESA Journal.

  26. ^ “Cohn, J. P. (1998). “Understanding Sea Otters”. BioScience. 48 (3): 151–155. doi:10.2307/1313259”. Oxford Academic | Journals.

  27. ^ “Ripple, William J.; Beschta, Robert L. (2004). “Wolves and the Ecology of Fear: Can Predation Risk Structure Ecosystems?”. BioScience. Oxford University Press. 54 (8): 755. doi:10.1641/0006-3568(2004)054[0755:WATEOF]2.0.CO;2”. Oxford Academic. Bản gốc tàng trữ ngày 13 tháng 10 năm 2019.

  28. ^ “Vì sao hải ly phải đắp đập?”. vnExpress. 17 tháng một năm 2001.

  29. ^ “Beaver dam”. Wikipedia.

  30. ^ “Environmental impacts of beavers”. Wikipedia.

  31. ^ “Ecosystem and community structure”. Homework Market.

  32. ^ Sally D. tin tặc, Mark D. Bertness. “Morphological and Physiological Consequences of a Positive Plant Interaction”. ESA Journals.

  33. ^ a b Bộ Giáo dục đào tạo và Đào tạo (Việt Nam). Sinh học 12 (Nâng cao). Nhà xuất bản Giáo dục đào tạo Việt Nam. tr. 230. ISBN 9786040002174.

  34. ^ Đaođy trong suốt thời hạn một năm đã nghiên cứu và phân tích những quần thể thú hoang dã tiết túc trong năm tầng cơ bản của rừng cây Sồi và cây Bách ở bang Missuri, ông thấy trong 240 loài (gồm côn trùng nhỏ, nhện và đa túc) đã cho toàn bộ chúng ta biết: 181 loài (gần 75%) chỉ phân bổ trong một tầng; 32 loài (gần 13%) sống ở hai tầng; 19 loài (gần 8%) sống được trong ba tầng; ngoài ra có từ 3-5 loài sống được ở trong cả 4 tầng hoặc 5 tầng. Tuy nhiên, vào thời kỳ sinh sản chúng thường gắn bó với một tầng nhất định. (https://hocday.com/mc-lc-chng-mt-cc-khi-nim-chung-v-sinh-thi-hc.html?page=7)

  • https://www.britannica.com/science/community-biology

  • https://www.toursinvietnam.com/vietnam-travel-guide/vietnambiodiversity.html

  • http://www.vast.ac.vn/en/about-vast/organization-chart/institutes/1227-southern-institute-of-ecology Lưu trữ 2020-07-05 tại Wayback Machine

  • https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/ecology/

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Quần_xã_sinh_học&oldid=68619029”














Review Thế nào là quần xã sinh vật trình diễn một số trong những đặc trưng cơ bản của quần xã ?


Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Video Thế nào là quần xã sinh vật trình diễn một số trong những đặc trưng cơ bản của quần xã tiên tiến và phát triển nhất .


Chia SẻLink Download Thế nào là quần xã sinh vật trình diễn một số trong những đặc trưng cơ bản của quần xã miễn phí


Hero đang tìm một số trong những Chia Sẻ Link Down Thế nào là quần xã sinh vật trình diễn một số trong những đặc trưng cơ bản của quần xã Free.

#Thế #nào #là #quần #xã #sinh #vật #trình #bày #một #số #đặc #trưng #cơ #bản #của #quần #xã

Đăng nhận xét

Mới hơn Cũ hơn